Có phải Biển Đông bắt đầu gợn sóng?
Mặc Lâm, biên tập viên RFA,
2015-07-23
2015-07-23
Từ trái tiến sĩ Trần Trường Thuỷ, tiến sĩ Wu Shicun, cố vấn cấp cao Châu Á Bonie Glasser, ký giả BBC Bill Hayton và tiến sĩ Scott Kennedy tại CSIS ngày 21 tháng 7, 2015
RFA
RFA Mặc Lâm một lần nữa mời Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, giảng dạy môn quan hệ quốc tế tại Đại học George Mason trình bày những diễn biến mới nhất trong vấn đề Biển Đông chắc chắn đang được chúng ta quan tâm nhất.
Mặc Lâm: Kính thưa Giáo sư được biết ông vừa tham dự hội nghị Biển Đông được Trung Quốc tổ chức tại Bắc Kinh trong tuần trước, xin ông cho biết quan điểm của học giả Trung Quốc có gì đáng chú ý hơn khi họ tham dự các hội nghị tương tự ở nước ngoài?
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng: Không có khác biệt đáng kể. Nói chung, tất cả đều bênh vực lập trường của chính quyền TQ, nhưng họ khác nhau về mức độ và cách bênh vực. Họ đều chống việc Phi Luật Tân kiện TQ trước Tòa án Trọng tài quôc tế, nhưng có người như giáo sư Yee Sienho, thuộc Viện Nghiên Cứu Biên Giới và Hải dương học Trung Quốc lại ủng hộ thủ tục điều giải (conciliation), một phương thức giải quyết tranh chấp qua các thủ tục pháp lý được trù liệu bởi luật quốc tế. Tôi gặp ông này tại một hội nghị trước nữa ở Bắc Kinh, hồi tháng 11 năm ngoái, khi ông đề cập đến giải pháp này. Lần này, gặp lại ông ở CSIS, tôi hỏi và ông khẳng định vẫn ủng hộ thủ tục điều giải nhưng chống vụ kiện của Phi Luật Tân tại Tòa án trọng tài quốc tế.
Mặc Lâm: So với cuộc hội thảo vừa diễn ra tại CSIS mà GS là một thành viên ông thấy có sự khác biệt nào quan trọng nhất?
Vì tính cách hấp dẫn của nó, nên chỉ hai giờ sau khi loan tin đã có 400 người ghi danh, nhưng CSIS chỉ có chỗ cho 250 người cho nên cuối cùng họ phải gạt ra ngoài 500 người muốn tham dự.Vi thế, toàn thể cuộc hội thảo đều được phổ biến ngay lập tức (simulcast) trên internet để mọi người có thể theo dõi, trừ panel cuôi cùng về cuộc thảo luận thử ở Hội đồng an ninh quốc gia khi có một cuộc khủng hoảng (giả tưởng) ở Biển Đông.
Ở Bắc Kinh, tôi là diễn giả duy nhất không phải là người TQ. Ở Washington, DC, ngoài các chuyên gia Mỹ, diễn giả đến từ nhiều nước, nhiều châu lục khác nhau, trong đó có 2 học giả TQ.
Ở hội nghị Bắc Kinh, lẽ tự nhiên, khuynh hướng chủ yếu là ủng hộ lập trường và chính sách của TQ. Ở CSIS lần này, khuynh hướng chủ yếu là chỉ trích TQ, nhất là việc họ gấp rút xây đá ngầm thành đảo nổi trong vòng một năm qua.
Ở CSIS, có cuộc “diễn thử khủng hoảng” (crisis simulation), những người tham dự đều là các cựu viên chức chính phủ, có người đóng vai cố vấn an ninh quốc gia, người khác đóng vai Tổng trưởng quốc phòng, Tổng trưởng ngoại giao, Giám đốc Trung ương tình báo, thuyết trình viên. Họ thảo luận để trình Tổng Thống lấy quyết định đối phó với một khủng hoảng giả tưởng trên Biển Đông. Toàn thể cuộc hội thảo được phổ biến trên internet nên ai cũng xem được. Riêng panel này vì tính cách nhạy cảm của nó, không được phổ biến trên internet.
Mặc Lâm: Việc Đô đốc tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương thị sát trên Biển Đông liên tiếp 7 giờ liền theo GS nó đưa ra thông điệp gì thưa ông?
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng: Nó đưa ra thông điệp là Mỹ không chấp nhận những “sự đã rồi” do TQ đặt ra cho mọi người, và Mỹ nhất quyết chống lại việc đơn phương thay đổi nguyên trạng, bất chấp luật quốc tế.
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng: Đúng vậy. Trong cuộc hội thảo, có học giả đặt câu hỏi cái gì đã khiến cho TQ áp dụng một chính sách tự gây thất bại (self-defeating) như vậy. Vì coi sự can dự càng ngày càng tăng của Nhật ở Biển Đông làm bất lợi cho TQ cho nên một học giả TQ khi đề nghị giải pháp giải quyết tranh chấp đã đề nghị không cho Nhật “can thiệp” vào vấn đề Biển Đông; họ lập luận rằng Biển Đông không đụng chạm đến quyền lợi và chủ quyền của Nhật.
Mặc Lâm: Tất cả những diễn biến này có phải là yếu tố khiến các nhà quan sát đi đến nhận định rằng phe bảo thủ Việt Nam có vẻ yếu thế hơn trước đây vì yếu tố Trung Quốc đang suy giảm?
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng: Những hành động lấn áp của TQ đối với Việt Nam, nhất là vụ giàn khoan HD 981 năm ngoái và việc xây cất ồ ạt gần đây nhằm biến đá ngầm thành đảo nổi tạo ra sự chống đối mạnh mẽ tại VN trong quần chúng cũng như trong chính quyền. Lập trường thân TQ là một lập trương thất nhân tâm trong chính trị VN cho nên có lẽ ít người muốn bi gán cho cái nhãn hiệu thân TQ.
Nói theo cách nói của ông thì có thể nói rằng quan tâm về mối đe dọa TQ ở VN càng lớn thì ảnh hưởng chính trị của TQ ở VN càng nhỏ.
Mặc Lâm: Kính thưa Giáo sư được biết ông vừa tham dự hội nghị Biển Đông được Trung Quốc tổ chức tại Bắc Kinh trong tuần trước, xin ông cho biết quan điểm của học giả Trung Quốc có gì đáng chú ý hơn khi họ tham dự các hội nghị tương tự ở nước ngoài?
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng: Không có khác biệt đáng kể. Nói chung, tất cả đều bênh vực lập trường của chính quyền TQ, nhưng họ khác nhau về mức độ và cách bênh vực. Họ đều chống việc Phi Luật Tân kiện TQ trước Tòa án Trọng tài quôc tế, nhưng có người như giáo sư Yee Sienho, thuộc Viện Nghiên Cứu Biên Giới và Hải dương học Trung Quốc lại ủng hộ thủ tục điều giải (conciliation), một phương thức giải quyết tranh chấp qua các thủ tục pháp lý được trù liệu bởi luật quốc tế. Tôi gặp ông này tại một hội nghị trước nữa ở Bắc Kinh, hồi tháng 11 năm ngoái, khi ông đề cập đến giải pháp này. Lần này, gặp lại ông ở CSIS, tôi hỏi và ông khẳng định vẫn ủng hộ thủ tục điều giải nhưng chống vụ kiện của Phi Luật Tân tại Tòa án trọng tài quốc tế.
Mặc Lâm: So với cuộc hội thảo vừa diễn ra tại CSIS mà GS là một thành viên ông thấy có sự khác biệt nào quan trọng nhất?
Cuộc hội thảo tại CSIS khác xa với cuộc hội thảo ở Bắc Kinh...Hội nghị ở BK là cuộc hội thảo lần thứ 8...Số tham dự viên lên đến gần 1,000, phần lớn là các học giả và chuyên viên TQ, chia thành nhiều nhóm và thảo luận về các đề tài khác nhau, mà Biển Đông chỉ là một trong các đề tài thảo luận. Ở CSIS, trọng tâm hội thảo là tranh chấp Biển Đông với nhiều khía cạnh của nóGiáo sư Nguyễn Mạnh Hùng: Cuộc hội thảo tại CSIS khác xa với cuộc hội thảo ở Bắc Kinh mà tôi tham dư cách đây hơn hai tuần. Hội nghị ở BK là cuộc hội thảo lần thứ 8 của “Cộng đồng học thuật về quan hệ quốc tế và chính trị học.” Số tham dự viên lên đến gần 1,000, phần lớn là các học giả và chuyên viên TQ, chia thành nhiều nhóm và thảo luận về các đề tài khác nhau, mà Biển Đông chỉ là một trong các đề tài thảo luận. Ở CSIS, trọng tâm hội thảo là tranh chấp Biển Đông với nhiều khía cạnh của nó. Đây là cuôc hội thảo lần thư 5 về đề tài này do CSIS tổ chức.
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng
Vì tính cách hấp dẫn của nó, nên chỉ hai giờ sau khi loan tin đã có 400 người ghi danh, nhưng CSIS chỉ có chỗ cho 250 người cho nên cuối cùng họ phải gạt ra ngoài 500 người muốn tham dự.Vi thế, toàn thể cuộc hội thảo đều được phổ biến ngay lập tức (simulcast) trên internet để mọi người có thể theo dõi, trừ panel cuôi cùng về cuộc thảo luận thử ở Hội đồng an ninh quốc gia khi có một cuộc khủng hoảng (giả tưởng) ở Biển Đông.
Ở Bắc Kinh, tôi là diễn giả duy nhất không phải là người TQ. Ở Washington, DC, ngoài các chuyên gia Mỹ, diễn giả đến từ nhiều nước, nhiều châu lục khác nhau, trong đó có 2 học giả TQ.
Ở hội nghị Bắc Kinh, lẽ tự nhiên, khuynh hướng chủ yếu là ủng hộ lập trường và chính sách của TQ. Ở CSIS lần này, khuynh hướng chủ yếu là chỉ trích TQ, nhất là việc họ gấp rút xây đá ngầm thành đảo nổi trong vòng một năm qua.
Ở CSIS, có cuộc “diễn thử khủng hoảng” (crisis simulation), những người tham dự đều là các cựu viên chức chính phủ, có người đóng vai cố vấn an ninh quốc gia, người khác đóng vai Tổng trưởng quốc phòng, Tổng trưởng ngoại giao, Giám đốc Trung ương tình báo, thuyết trình viên. Họ thảo luận để trình Tổng Thống lấy quyết định đối phó với một khủng hoảng giả tưởng trên Biển Đông. Toàn thể cuộc hội thảo được phổ biến trên internet nên ai cũng xem được. Riêng panel này vì tính cách nhạy cảm của nó, không được phổ biến trên internet.
Mặc Lâm: Việc Đô đốc tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương thị sát trên Biển Đông liên tiếp 7 giờ liền theo GS nó đưa ra thông điệp gì thưa ông?
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng: Nó đưa ra thông điệp là Mỹ không chấp nhận những “sự đã rồi” do TQ đặt ra cho mọi người, và Mỹ nhất quyết chống lại việc đơn phương thay đổi nguyên trạng, bất chấp luật quốc tế.
Ở hội nghị Bắc Kinh, lẽ tự nhiên, khuynh hướng chủ yếu là ủng hộ lập trường và chính sách của TQ. Ở CSIS lần này, khuynh hướng chủ yếu là chỉ trích TQ, nhất là việc họ gấp rút xây đá ngầm thành đảo nổi trong vòng một năm quaMặc Lâm: Hạ viện Nhật thông qua Đạo luật an ninh giúp cho quân đội nước này hoạt động rộng rãi và hiệu quả hơn có phải thêm một bất lợi lớn cho Trung Quốc?
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng: Đúng vậy. Trong cuộc hội thảo, có học giả đặt câu hỏi cái gì đã khiến cho TQ áp dụng một chính sách tự gây thất bại (self-defeating) như vậy. Vì coi sự can dự càng ngày càng tăng của Nhật ở Biển Đông làm bất lợi cho TQ cho nên một học giả TQ khi đề nghị giải pháp giải quyết tranh chấp đã đề nghị không cho Nhật “can thiệp” vào vấn đề Biển Đông; họ lập luận rằng Biển Đông không đụng chạm đến quyền lợi và chủ quyền của Nhật.
Mặc Lâm: Tất cả những diễn biến này có phải là yếu tố khiến các nhà quan sát đi đến nhận định rằng phe bảo thủ Việt Nam có vẻ yếu thế hơn trước đây vì yếu tố Trung Quốc đang suy giảm?
Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng: Những hành động lấn áp của TQ đối với Việt Nam, nhất là vụ giàn khoan HD 981 năm ngoái và việc xây cất ồ ạt gần đây nhằm biến đá ngầm thành đảo nổi tạo ra sự chống đối mạnh mẽ tại VN trong quần chúng cũng như trong chính quyền. Lập trường thân TQ là một lập trương thất nhân tâm trong chính trị VN cho nên có lẽ ít người muốn bi gán cho cái nhãn hiệu thân TQ.
Nói theo cách nói của ông thì có thể nói rằng quan tâm về mối đe dọa TQ ở VN càng lớn thì ảnh hưởng chính trị của TQ ở VN càng nhỏ.
23/07/2015
Biển Đông : Mỹ xác định không ‘trung lập’ khi luật quốc tế bị vi phạm
Trọng Nghĩa 
Tiêm kích F/A18 Hornet của Hải quân Mỹ trên không phận Biển Đông (ảnh wikipedia)
Trung Quốc lúc nào cũng tố cáo Mỹ đi ngược lại lập trường mà Washington luôn khẳng định là “trung lập”, không đứng về bên nào trong tranh chấp Biển Đông. Nhân vật phụ trách châu Á tại Bộ Ngoại giao Mỹ vào hôm qua, 21/07/2015 đã nói lại cho rõ: Hoa Kỳ không hề trung lập trong vấn đề tôn trọng luật pháp quốc tế ở Biển Đông, và sẽ can dự mạnh mẽ để đảm bảo sao cho tất cả các bên đều tuân thủ luật lệ.
Ông Daniel Russell, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đặc trách Đông Á-Thái Bình Dương đã khẳng định một cách rõ ràng lập trường trên đây của Hoa Kỳ nhân Hội nghị khoa học lần thứ năm về Biển Đông do Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế CSIS ở Washington tổ chức.
Theo báo mạng Nhật Bản The Diplomat số ra ngày hôm nay, 22/07, nhà ngoại giao Mỹ đã làm rõ quan điểm của Mỹ về Biển Đông khi trả lời chất vấn của một người Trung Quốc tham gia Hội nghị về sự “trung lập” của Mỹ trong hồ sơ Biển Đông.
Cho đến nay, Washington luôn luôn khẳng định rằng dù không đứng về bên nào trong cuộc tranh chấp chủ quyền lãnh thổ ở Biển Đông, nhưng Mỹ mong muốn là vấn đề được giải quyết đúng theo quy định của luật pháp quốc tế mà không được dùng đến các biện pháp cưỡng bức. Quan điểm đó tuy nhiên đã bị hiểu sai thành ‘trung lập thuần túy’, nhất là Trung Quốc, lúc nào cũng tố cáo Washington ‘thiên vị’.
Theo ông Russel, lập trường trung lập của Mỹ chỉ áp dụng cho các đòi hỏi chủ quyền, chứ không áp dụng cho cách thức giải quyết tranh chấp : “Chúng tôi không hề trung lập khi vấn đề tôn trọng luật pháp quốc tế được đặt ra. Chúng tôi sẽ can dự mạnh mẽ khi nói đến nhu cầu tuân thủ các luật lệ”.
Trong phát biểu của mình tại CSIS, Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ xác nhận rằng Hoa Kỳ đang khuyến khích các bên liên quan ở Biển Đông tạo ra không khí và điều kiện thuận lợi để xử lý các tranh chấp bằng phương cách hòa bình, ngoại giao và hợp pháp, cho dù tình hình đang căng thẳng lên một phần vì các hành động quyết đoán của Trung Quốc.
Đối với ông Russel, cần phải nỗ lực giảm mức độ căng thẳng hiện nay, tạo ra một không khí thuận lợi cho việc giải quyết hòa bình tranh chấp theo hai hướng: thương thuyết và trọng tài.
Để làm điều này, các bên tranh chấp – tất cả, chứ không riêng gì Trung Quốc – cần phải chấm dứt các hành động gây căng thẳng, như cải tạo đất, xây dựng và quân sự hóa các cơ sở. Trung Quốc hiện bị cáo buộc là nước gây căng thẳng, với các công trình bồi đắp đảo đá và xây dựng cơ sở rầm rộ ở Biển Đông.
Về hướng thương thuyết giữa các bên tranh chấp, ông Russel công nhận rằng đây là một thách thức lớn trong bối cảnh hiện nay. Dù không nêu đích danh Trung Quốc, nhưng Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ đã lưu ý rằng các tuyên bố “độc đoán” của một số quốc gia, theo đó họ có chủ quyền “không thể chối cãi” tại Biển Đông, đang là cản lực được dựng lên trên con đường đàm phán.
Về hướng nhờ trọng tài quốc tế, ông Russel nêu bật vụ Philippines kiện Trung Quốc tại Tòa án Trọng tài Thường trực. Đối với Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ, cho dù kết quả ra sao, cả Bắc Kinh lẫn Manila đều phải chấp hành quyết định mang tính ràng buộc về mặt pháp lý của tòa án, vì cả hai đều đã ký kết Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển.
Về phần nước Mỹ, ông Russel tái khẳng định quyết tâm của Hoa Kỳ trong việc tôn trọng lời hứa bảo vệ các đồng minh và cam kết bảo đảm an ninh khu vực, cũng như giúp phát triển các tổ chức có hiệu quả về an ninh. Để làm điều này, Hoa Kỳ sẽ giúp các quốc gia duyên hải nâng cao năng lực giám sát vùng biển của mình, đồng thời tiếp tục các chiến dịch nhằm thể hiện quyền tự do lưu thông trên Biển Đông.
T.N.
Học giả Trung Quốc : Không nên thiết lập vùng phòng không ở Biển Đông
Ông Ngô Sĩ Tồn (Wu Sichun), Viện trưởng Viện nghiên cứu Nam Hải của Trung Quốc - DR
Một học giả hàng đầu của Trung Quốc về Biển Đông cho rằng Bắc Kinh không nên đơn phương thiết lập Vùng nhận dạng phòng không ADIZ ở khu vực này.
Việc Trung Quốc ráo riết tiến hành các hoạt động bồi đắp đảo ở Biển Đông và xây các công trình quân sự trên một số đảo nhân tạo khiến quốc tế ngày càng lo ngại là Bắc Kinh sẽ thiết lập tại khu vực này một vùng nhận dạng phòng không tương tự như vùng đã được thiết lập ở biển Hoa Đông vào tháng 11/2013.
Việc thiết lập vùng nhận dạng phòng không sẽ là một hành động mới của Trung Quốc nhằm áp đặt chủ quyền của họ ở Biển Đông, vì như vậy là nó mở rộng không phận của Trung Quốc, buộc những phi cơ bay ngang qua khu vực này phải tuân thủ các quy định do Bắc Kinh đề ra.
Việc thiết lập vùng nhận dạng phòng không sẽ là một hành động mới của Trung Quốc nhằm áp đặt chủ quyền của họ ở Biển Đông, vì như vậy là nó mở rộng không phận của Trung Quốc, buộc những phi cơ bay ngang qua khu vực này phải tuân thủ các quy định do Bắc Kinh đề ra.
Nhưng theo trang mạng The Diplomat, tuyên bố tại một hội nghị ở Washington vừa qua, ông Ngô Sĩ Tồn, Viện trưởng Viện nghiên cứu Nam Hải ( Biển Đông ) của Trung Quốc, cho rằng Bắc Kinh không nên đơn phương tuyên bố thành lập ADIZ ở Biển Đông. Theo ông Ngô Sĩ Tồn, không thiết lập ADIZ sẽ là một cách để Trung Quốc chứng tỏ sự kềm chế và làm giảm căng thẳng ở Biển Đông.
Khuyến cáo nói trên của Viện trưởng Viện Nghiên cứu Nam Hải là nằm trong danh sách những điều « nên làm và không nên làm » mà ông đề nghị cho cả Hoa Kỳ lẫn Trung Quốc trên vấn đề Biển Đông. Ngoài việc không nên đơn phương tuyên bố thiết lập vùng nhận dạng phòng không, ông Ngô Sĩ Tồn còn đề nghị là phải bảo đảm quyền tự do lưu thông hàng hải ở Biển Đông, cũng như đẩy nhanh việc soạn thảo bộ quy tắc ứng xử trên Biển Đông COC với các nước ASEAN.
Theo The Diplomat, việc Bắc Kinh xây các đảo nhân tạo và trì hoãn việc soạn thảo bộ quy tắc ứng xử COC khiến không chỉ các nước trong khu vực mà cả ở bên ngoài lo ngại về cách áp đặt chủ quyền của Trung Quốc trên Biển Đông, cũng như lo ngại về ý đồ thật sư của nước này.
Đối với Hoa Kỳ, học giả Ngô Sĩ Tồn khuyến nghị là Washinton không nên tìm cách kềm chế Trung Quốc và nên giữ thái độ trung lập trên vấn đề Biển Đông. Ông nói rằng về vấn đề Biển Đông, Mỹ nên làm việc với Trung Quốc trên tinh thần "tôn trọng lẫn nhau" và hai bên cần thúc đẩy hợp tác quân sự theo tinh thần này.
Ngoài “danh sách những điều nên làm và không nên làm”, học giả Ngô Sĩ Tồn cũng đề xuất một cơ chế khu vực để tham vấn các vấn đề hàng hải. Tuy nhiên, ông không nói rõ cơ chế này sẽ hoạt động như thế nào bên cạnh nhiều cơ chế hiện hành để giải quyết an ninh hàng hải ở Châu Á như Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN (ADMM +) và Diễn đàn Hàng hải ASEAN.
Vị học giả Trung Quốc cũng bác bỏ điều mà ông coi là sự can thiệp của Nhật Bản vào tranh chấp Biển Đông, vì theo ông sự can thiệp này chỉ khiến cho tình hình càng xấu đi.
Trở lại khuyến nghị của ông Ngô Sĩ Tồn về việc không nên đơn phương thiết lập vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông, không chắc là Bắc Kinh sẽ nghe theo khuyến nghị đó. Trong trường hợp này, Hoa Kỳ chắc là cũng sẽ có phản ứng giống như khi Trung Quốc lập vùng ADIZ ở biển Hoa Đông, tức là cũng sẽ cho phi cơ bay ngang qua vùng nhận dạng phòng không mà không thèm báo trước cho Bắc Kinh, một cách để bác bỏ vùng này. Nóí chung, Washington sẽ không chấp nhận để cho Trung Quốc hạn chế quyền tự do lưu thông trên không cũng như trên biển ở khu vực Biển Đông.
http://vi.rfi.fr/viet-nam/20150723-hoc-gia-trung-quoc-khong-nen-thiet-lap-vung-phong-khong-o-bien-dong/
http://vi.rfi.fr/viet-nam/20150723-hoc-gia-trung-quoc-khong-nen-thiet-lap-vung-phong-khong-o-bien-dong/
0 nhận xét:
Đăng nhận xét