Mỹ và các nước khắp thế giới mừng Ngày của Mẹ
10.05.2015
Hôm nay, Chủ nhật 10 tháng 5, Hoa Kỳ và nhiều nước khác trên khắp thế giới mừng Ngày của Mẹ.
Ngày của Mẹ được dùng để kỷ niệm và tôn vinh người mẹ và tình mẹ trên khắp thế giới.
Theo đài truyền hình History Channel, Ngày của Mẹ trở thành ngày lễ chính thức tại Hoa Kỳ vào năm 1914, nhờ vào nỗ lực của bà Anna Javis, người xem ngày lễ này là một cách để vinh danh sự hy sinh của mẹ hiền dành cho con cái.
Bà Jarvis thoạt tiên xem Ngày Hiền Mẫu như là một ngày lễ mừng riêng tư trong các gia đình. Tuy nhiên khi ngày này trở thành ngày lễ chính thức thì các nhà kinh doanh các loại quà lưu niệm như hoa, thiệp chúc mừng, và các loại hàng hóa dịch vụ khác đã nhanh chóng thương mại hóa ngày lễ này.
Bà Jarvis cũng chỉ trích việc lạm dụng và thương mại hóa Ngày của Mẹ. Bà thậm chí còn vận động chính phủ không ghi ngày này trên lịch nữa.
Nhưng Ngày Hiền Mẫu vẫn tồn tại, và luôn là một trong những ngày lễ phổ biến nhất, và là một trong những dịp lễ mà mọi người chi tiêu cho mua sắm nhiều nhất.
Không phải tất cả các nước trên thế giới mừng Ngày Hiền Mẫu vào Chủ nhật thứ hai của tháng 5.
Tại Thái Lan, Ngày Hiền Mẫu được mừng vào tháng 8, nhân sinh nhật của nữ hoàng hiện nay.
Tại Ethiopia, các gia đình vinh danh mẹ hiền trong mấy ngày vào mùa thu.
Những bà mẹ già không cô đơn
Hòa Ái, phóng viên RFA
2015-05-09
2015-05-09
Những bà mẹ già không cô đơn 
Nhà dưỡng lão Woodland Hill Senior Housing ở thành phố Arlington, bang Virginia, ảnh chụp hôm 8/5/2015.
RFA PHOTO/Hòa Ái
Ngày “Mother Day”, Lễ Mẹ ở Hoa Kỳ là dịp những người con tri ân và cảm tạ tình mẫu mẫu tử thiêng liêng. Nhân ngày Lễ Mẹ năm nay, mời quý vị cùng Hòa Ái đến thăm các bà mẹ ở tuổi gần đất xa trời trong viện dưỡng lão cũng như tìm hiểu về cuộc sống buồn vui của họ qua những tháng ngày không ở cạnh người thân.
Nhà dưỡng lão mà người Việt ở Mỹ quen gọi là “nhà già” thường gợi lên cảm tưởng đó là một nơi rất cô đơn. Tuy nhiên, ngôi nhà già của gần một trăm cụ bà mà Hòa Ái đến thăm hoàn toàn khác biệt.
Hòa Ái may mắn tiếp xúc được với nhiều cụ bà đang ngồi hàn huyên trong sảnh tiếp tân. Nhiều cụ đang chờ con cháu ghé qua thăm, chia sẻ rằng mỗi chiều đều có người nhà đến vì con cháu đông đúc quá. Có những cụ không có người thân ở gần nhưng không thấy buồn tủi hay chạnh lòng chi cả vì các cụ rôm rả nói cười, bàn luận nhiều đề tài thật đơn giản nhưng vô cùng quan trọng đối với họ như phải uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây, bớt ăn cơm lại, giảm đường, giảm mặn và nhớ tập thể dục đều đặn…Bà cụ Hoa Lưu, 92 tuổi, ở trong nhà già được 6 tháng, cho biết cuộc sống mới của bà ra sao:
“Có gì đâu trở ngại, ở một mình thì chịu thôi. Ở đây cũng vui vì có bạn bè nhiều. Ở nhà con cháu đi làm nên có một mình thôi. Còn ở đây có bạn bè, cảm thấy vui hơn. Nói chuyện vui, có khi nói chuyện nấu ăn, đi chợ này kia nọ…”
Câu nói “ở một mình thì chịu thôi” trong âm hưởng của tiếng cười giòn tan không nói lên sự than thân trách phận. Dù 92 tuổi bà cụ Hoa Lưu vẫn có thể chăm sóc bản thân. Bà kể lại chi tiết hằng ngày tự nấu ăn. Một tuần có xe buýt chở đi khắp các chợ. Và nhà già cho thức ăn miễn phí một lần/tuần nên các cụ thường nấu và mang xuống nhà ăn tập thể để ăn chung. Cuối tuần còn được chở đi chơi đây đó, tham quan các viện bảo tàng, thăm những thắng cảnh thiên nhiên cũng như đi đến các công viên quốc gia trong thời tiết ấm áp.
Trả lời câu hỏi của Hòa Ái những chuyến đi cùng các hoạt động ngoài trời có nhiều cụ bà tham gia hay không, cụ Đính Nguyễn, 94 tuổi, cho biết rất thích tham gia nhưng bây giờ lớn tuổi nên muốn dành nhiều thời gian cho con cháu vào cuối tuần. Bà cụ Đính Nguyễn còn chia sẻ là rất vui vì mỗi ngày sáng tối đều có người chăm sóc nói tiếng Việt ở bên cạnh mình, giúp nấu ăn, giặt giũ, lau chùi và trò chuyện. Bà nói:
“Tôi giờ già rồi, chín mươi mấy tuổi, sắp trăm tuổi rồi, không còn nhớ lắm đâu. Các cô tốt với tôi lắm, nhắc nhớ ăn uống suốt. Ở đây trò chuyện, hội đàm vui lắm. Cảm ơn chính phủ Mỹ có lòng tốt với những người già.”
Đề cập đến vấn đề sức khỏe, các cụ cho biết không có gì lo lắng. Khi cần đi khám bệnh thì có nhân viên xã hội người Việt đến đưa đón và thông dịch. Dược sĩ người Việt giao thuốc đến tận nơi ở. Còn trường hợp khẩn cấp thì chỉ cần thực hành một bước đơn giản. Cụ bà Cẩm Vân, 80 tuổi, ở nhà già 20 năm, giải thích:
“Ở đây đầy đủ phương tiện. Ở trong nhà này cho mình đeo cái thẻ ‘emergency’ (thẻ cấp cứu), bất cứ lúc nào có xỉu, có gì thì mình bấm vào cái thẻ thì nhà thương chạy tới. Khỏi cần kêu ai hết, bấm cái thẻ đó thôi.”
Vì thuộc trong nhóm sắc dân đông nhất ở ngôi nhà già Woodland Hill Senior Housing, các cụ còn được ban quản lý ưu ái cho phép sử dụng khoảng đất trống ở sân sau, trồng dăm loại rau, vài bụi hành để nhắc nhớ về quang cảnh cùng hương vị nơi quê nhà xa lắc.
Giải đáp thắc mắc của Hòa Ái tại sao các cụ không chọn ở cùng con cháu để họ được gần gũi báo hiếu, hầu hết các cụ bà cho biết họ chọn một cuộc sống tự do, thoải mái sau khi cả đời đã tận tụy làm tròn bổn phận với người thân. Bà cụ Nguyễn Thị Vân, người cao tuổi nhất ở đây, 102 tuổi, kể lại gia đình bà có 5 đời ở Hoa Kỳ. Khi bà muốn vào nhà già ở, từ con đến chắt đều bịn rịn, níu kéo nhưng không bao lâu sau họ nhận ra quyết định của bà là đúng đắn. Lão bà Nguyễn Thị Vân chia sẻ:
“Ở tuổi này không còn ước ao gì. Chỉ muốn khi chết không có lẫn lộn, không bị bệnh hoạn thôi.”
Thỏa lòng với cuộc sống nơi xứ người ở tuổi đời gần đất xa trời, các cụ bà trong nhà già mà Hòa Ái đến thăm hầu như không ao ước gì hơn ngoài thực tại mỗi ngày đều là một ngày vui. Tuy nhiên, khi nghe đến 2 chữ “Việt Nam”, các cụ bà đều đồng thanh mong muốn một ngày về thăm lại làng quê, bà con, họ hàng thêm một lần trước khi họ vĩnh biệt cho chuyến đi cuối cùng trở về cát bụi.
Chia tay trong lưu luyến người cháu gái phóng viên không quen biết, những lão bà với gương mặt hiền lành như những bà tiên trong truyện cổ tích tươi cười dặn dò ‘nhớ giữ gìn sức khỏe và hẹn ngày gặp lại”. Hòa Ái vẫy tay tạm biệt với lòng thầm mong tất cả những bà mẹ VN trong các nhà dưỡng lão khắp nơi mỗi ngày qua đi đều không cô đơn và hạnh phúc như vậy.
Có bạn bè, cảm thấy vui hơn
Đặt chân đến tòa nhà dưỡng lão Woodland Hill Senior Housing ở thành phố Arlington, bang Virginia vào một buổi chiều xuân trước ngày lễ dành cho các bà mẹ trong tâm trạng ngỡ ngàng. Nhà dưỡng lão nơi đây là một tòa nhà bê tông kiên cố với hàng trăm căn hộ được bao bọc xung quanh bởi nhiều cây xanh rợp bóng mát, tiếng chim thánh thót quyện trong ánh nắng vàng ngọt của buổi chiều tà ánh trên những bông hoa nhiều màu đang khoe sắc. Tiếng cười nói rộn ràng của những cụ bà người Việt trong sảnh tiếp tân vẳng ra đến tận sân đậu xe của nhà dưỡng lão.Nhà dưỡng lão mà người Việt ở Mỹ quen gọi là “nhà già” thường gợi lên cảm tưởng đó là một nơi rất cô đơn. Tuy nhiên, ngôi nhà già của gần một trăm cụ bà mà Hòa Ái đến thăm hoàn toàn khác biệt.
Có gì đâu trở ngại, ở một mình thì chịu thôi. Ở đây cũng vui vì có bạn bè nhiều. Ở nhà con cháu đi làm nên có một mình thôi. Còn ở đây có bạn bè, cảm thấy vui hơn. Nói chuyện vui, có khi nói chuyện nấu ăn, đi chợ này kia nọ…Những bà cụ này đến từ mọi miền trên lãnh thổ rộng lớn Hòa Kỳ. Họ khác nhau về tuổi tác, hoàn cảnh cũng như tình trạng sức khỏe nhưng họ đều có một điểm tương đồng là tận hưởng từng giây phút vui vẻ cùng nhau.
-Bà Hoa Lưu
Hòa Ái may mắn tiếp xúc được với nhiều cụ bà đang ngồi hàn huyên trong sảnh tiếp tân. Nhiều cụ đang chờ con cháu ghé qua thăm, chia sẻ rằng mỗi chiều đều có người nhà đến vì con cháu đông đúc quá. Có những cụ không có người thân ở gần nhưng không thấy buồn tủi hay chạnh lòng chi cả vì các cụ rôm rả nói cười, bàn luận nhiều đề tài thật đơn giản nhưng vô cùng quan trọng đối với họ như phải uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây, bớt ăn cơm lại, giảm đường, giảm mặn và nhớ tập thể dục đều đặn…Bà cụ Hoa Lưu, 92 tuổi, ở trong nhà già được 6 tháng, cho biết cuộc sống mới của bà ra sao:
“Có gì đâu trở ngại, ở một mình thì chịu thôi. Ở đây cũng vui vì có bạn bè nhiều. Ở nhà con cháu đi làm nên có một mình thôi. Còn ở đây có bạn bè, cảm thấy vui hơn. Nói chuyện vui, có khi nói chuyện nấu ăn, đi chợ này kia nọ…”
Nhà dưỡng lão Woodland Hill Senior Housing ở thành phố Arlington, bang Virginia, ảnh chụp hôm 8/5/2015. RFA PHOTO/Hòa Ái.
Trả lời câu hỏi của Hòa Ái những chuyến đi cùng các hoạt động ngoài trời có nhiều cụ bà tham gia hay không, cụ Đính Nguyễn, 94 tuổi, cho biết rất thích tham gia nhưng bây giờ lớn tuổi nên muốn dành nhiều thời gian cho con cháu vào cuối tuần. Bà cụ Đính Nguyễn còn chia sẻ là rất vui vì mỗi ngày sáng tối đều có người chăm sóc nói tiếng Việt ở bên cạnh mình, giúp nấu ăn, giặt giũ, lau chùi và trò chuyện. Bà nói:
“Tôi giờ già rồi, chín mươi mấy tuổi, sắp trăm tuổi rồi, không còn nhớ lắm đâu. Các cô tốt với tôi lắm, nhắc nhớ ăn uống suốt. Ở đây trò chuyện, hội đàm vui lắm. Cảm ơn chính phủ Mỹ có lòng tốt với những người già.”
Đề cập đến vấn đề sức khỏe, các cụ cho biết không có gì lo lắng. Khi cần đi khám bệnh thì có nhân viên xã hội người Việt đến đưa đón và thông dịch. Dược sĩ người Việt giao thuốc đến tận nơi ở. Còn trường hợp khẩn cấp thì chỉ cần thực hành một bước đơn giản. Cụ bà Cẩm Vân, 80 tuổi, ở nhà già 20 năm, giải thích:
“Ở đây đầy đủ phương tiện. Ở trong nhà này cho mình đeo cái thẻ ‘emergency’ (thẻ cấp cứu), bất cứ lúc nào có xỉu, có gì thì mình bấm vào cái thẻ thì nhà thương chạy tới. Khỏi cần kêu ai hết, bấm cái thẻ đó thôi.”
Mong ước khi chết được bình thản
Ở tuổi này không còn ước ao gì. Chỉ muốn khi chết không có lẫn lộn, không bị bệnh hoạn thôi.Hòa Ái được các cụ nhiệt tình dắt tham quan từng căn hộ, nơi các cụ an dưỡng tuổi già. Tòa nhà được thiết kế một cách có hệ thống và tiện lợi với phòng tập thể dục, phòng giải trí đánh bóng bàn, bi-da… phòng họp mặt và còn có phòng vi tính để các cụ kết nối với xã hội bên ngoài. Mỗi căn hộ của các cụ được bày trí đơn sơ, ngăn nắp. Và những căn hộ yên ắng này luôn nhộn nhịp mỗi dịp lễ lạc như Noel hay Tết cổ truyền. Nhiều hội đoàn đến thăm hỏi với nhiều lời chúc tụng cùng những bữa ăn đầm ấm sum vầy.
-Bà Nguyễn Thị Vân
Vì thuộc trong nhóm sắc dân đông nhất ở ngôi nhà già Woodland Hill Senior Housing, các cụ còn được ban quản lý ưu ái cho phép sử dụng khoảng đất trống ở sân sau, trồng dăm loại rau, vài bụi hành để nhắc nhớ về quang cảnh cùng hương vị nơi quê nhà xa lắc.
Giải đáp thắc mắc của Hòa Ái tại sao các cụ không chọn ở cùng con cháu để họ được gần gũi báo hiếu, hầu hết các cụ bà cho biết họ chọn một cuộc sống tự do, thoải mái sau khi cả đời đã tận tụy làm tròn bổn phận với người thân. Bà cụ Nguyễn Thị Vân, người cao tuổi nhất ở đây, 102 tuổi, kể lại gia đình bà có 5 đời ở Hoa Kỳ. Khi bà muốn vào nhà già ở, từ con đến chắt đều bịn rịn, níu kéo nhưng không bao lâu sau họ nhận ra quyết định của bà là đúng đắn. Lão bà Nguyễn Thị Vân chia sẻ:
“Ở tuổi này không còn ước ao gì. Chỉ muốn khi chết không có lẫn lộn, không bị bệnh hoạn thôi.”
Thỏa lòng với cuộc sống nơi xứ người ở tuổi đời gần đất xa trời, các cụ bà trong nhà già mà Hòa Ái đến thăm hầu như không ao ước gì hơn ngoài thực tại mỗi ngày đều là một ngày vui. Tuy nhiên, khi nghe đến 2 chữ “Việt Nam”, các cụ bà đều đồng thanh mong muốn một ngày về thăm lại làng quê, bà con, họ hàng thêm một lần trước khi họ vĩnh biệt cho chuyến đi cuối cùng trở về cát bụi.
Chia tay trong lưu luyến người cháu gái phóng viên không quen biết, những lão bà với gương mặt hiền lành như những bà tiên trong truyện cổ tích tươi cười dặn dò ‘nhớ giữ gìn sức khỏe và hẹn ngày gặp lại”. Hòa Ái vẫy tay tạm biệt với lòng thầm mong tất cả những bà mẹ VN trong các nhà dưỡng lão khắp nơi mỗi ngày qua đi đều không cô đơn và hạnh phúc như vậy.
Hát ru, con lớn lên từ ngọt ngào môi mẹ
VHNT05102013.mp3
Mẹ hát ru con, tranh minh họa.
Photo courtesy of baclieu.net
Mỗi năm vào ngày Mother’s Day, những người con lại có cơ hội nhớ về mẹ mình để bày tỏ sự biết ơn, lòng thương nhớ hay những cảm xúc mà mẹ đã mang đến cho họ. Những người mẹ dầu già hay trẻ, dù nghèo nàn hay giàu có cũng đều có một tình yêu với con mình bằng nhau. Sự khác biệt nếu có chỉ nằm trong cách diễn đạt của từng bà mẹ, và lạ thay tạo hóa cũng ban cho con cái những bà mẹ này niềm yêu mến sâu xa và bằng nhau, bất kể họ được sinh ra bởi một người mẹ có giai cấp nào trong xã hội.
Tiếng ru ngọt ngào từ tim mẹ
Người Việt Nam ở lứa tuổi trên dưới 50 là những thế hệ may mắn nhất khi từng thụ hưởng một gia tài đồ sộ từ người mẹ qua giọng hát ru con của bà. Từ Bắc vào Nam trong từng mái gia đình bất kể trong hoàn cảnh chiến tranh hay tạm yên tiếng súng, giọng ru con của mẹ có mãnh lực làm người ta tạm quên những gì đang xảy ra khắp nơi. Khi cả nước lăn xả vào chiến tranh thì những giọng ru con ấy cứ bình thản, nhẹ nhàng như dòng nước mát đem đứa trẻ ra khỏi những thảm cảnh mà chỉ có mẹ mới biết, mới nặng trĩu cho con mình.Ca sĩ có những đẳng cấp khác nhau tùy theo giọng hát, còn bà mẹ Việt Nam thì chỉ có một đẳng cấp như nhau: tất cả đều là Diva, tất cả đều là huyền thoại.
Những tiếng ru mang ngọt ngào từ tim mẹ rót vào giấc ngủ của con ấy không gì có thể so sánh. Một trưa hè êm ả, một đêm đông gió rét hay một sáng tinh mơ giật mình thức giấc khó mà diễn tả được lòng chúng ta khi nghe tiếng ru dịu dàng bên kia hàng rào nhà mình. Tiếng khóc trẻ thơ không còn làm cho ta khó chịu vì nó được đùm bọc, chở che bằng trái tim người mẹ qua giọng ru mà tiếng à ơi đơn giản lại có khả năng thay thế cho hàng trăm nhạc cụ. Cứ thế tiếng ru, tiếng gió bên thềm cộng với tiếng võng tre kẽo kẹt đã đưa những đứa con Việt Nam tới tuổi trưởng thành….
Chúng tôi dạy cho họ nghệ thuật hát ru cho lớp trẻ và những người đã từng sinh con. Nó có nhiều tác dụng trong những lời hát ru mang đậm tính nhân văn, giáo dục con cái ca ngợi quê hương đất nước.Ầu ơ….ví dầu cầu ván long đinh, cầu tre lắc lẻo gập ghềnh khó đi.
-Bà Cao Thị Hiền
Khó đi mẹ dắt con đi
Con đi trường học mẹ đi trường đời..
Ầu ơ
Ai về sông nước Cửu Long
Mà nghe chim sáo sổ lồng sang sông
Ai về hát lý cây bong
Mà nghe chim cú ngoài đồng kêu đêm…
Ầu ơ ví dầu câu lý còn thêm
Mong con ghi nhớ những đêm mẹ ví dầu..
Giáo sư Trần Văn Khê một người cống hiến cả đời cho nền âm nhạc dân tộc Việt Nam nhắc lại những kỷ niệm của ông về kỹ thuật hát ru mà từ xa xưa ông có dịp nghe tại quên nhà:
Hồi xưa lúc còn nhỏ thì tất cả trong làng tôi đều ru như thế này: Ầu ơ…ví dầu…con cá nấu canh (hò sang… quảng 4) bỏ tiêu (hò xê… quảng 5) cho ngọt, bỏ hành cho thơm…
À …ơi….Mẹ ru cái lẽ ở đời
Sữa nuôi phần xác…hát nuôi phần hồn
À…ơi…
Bà ru mẹ, mẹ ru con
Liệu mai xa cách con còn nhớ chăng
Ạ ời…Ạ… ơi
Con ơi muốn nên thân người
Lắng tai nghe lấy những lời mẹ ru…
Lời của những bài hát ru không tự nhiên mà có, chúng được giới bình dân sáng tác và truyền miệng cho nhau đủ mọi đề tài, từ nuôi con, dạy trẻ khi lớn cho tới canh tác và chăm sóc công việc đồng áng. Dĩ nhiên một mảng quan trọng khác luôn thấy trong gia tài thi ca bình dân đó là tình yêu đôi lứa vẫn không thiếu trong hát ru.
Ạ…ư…
Ai về (mà) nhắn với bạn nguồn
Mít non gởi xuống, cá chuồn gởi lên
Chột kêu chút chít trong rương
Anh đi cho khéo (chứ) đụng giường mẹ la
Khi xa thì chỗ ngõ cũng xa
Khi gần Vĩnh Điện…La Qua cũng gần
Nỗ lực gìn giữ hát ru
Hình bìa CD Hát ru Nam bộ, ảnh minh họa. Photo courtesy of PhuongNamBook.
“Nói chung hát ru Việt Nam rất phong phú. Chúng tôi xây dựng những chương trình truyền lại cho lớp trẻ những người đang nuôi dạy con những người làm cha làm mẹ. Chúng tôi dạy cho họ nghệ thuật hát ru cho lớp trẻ và những người đã từng sinh con. Nó có nhiều tác dụng trong những lời hát ru mang đậm tính nhân văn, giáo dục con cái ca ngợi quê hương đất nước. Bây giờ thì nó đã mai một đi một chút vì vậy chúng tôi và tất cả mọi người cũng đang muốn cố gắng khôi phục nó và bảo tồn loại hình nghệ thuật dân tộc này.
Rất nhiều trẻ bây giờ họ cũng say mê, có những người hát rất hay. Nhiều người say mê đến nỗi làm thành cả một tác phẩm riêng cho họ.”
Lắng tai nghe những lời mẹ ru êm ả nồng nàn ấy đứa trẻ là chúng ta không khỏi ảnh hưởng đến lòng từ tâm, âm thanh yêu thương từ mẹ để rồi sau đó bước ra đời với hành trang yêu người, yêu đời ăm ắp trong tim. Bài học đầu tiên của chúng ta, những người được nghe tiếng ru của mẹ từ khi chưa biết nói, nhưng từ cuống rốn chưa khô ấy, chúng ta đã tiếp xúc trực tiếp với mẹ bằng giác quan, bằng cảm nhận và chắc chắn rằng âm thanh từ giọng ru đã hình thành nhân cách cho từng người chúng ta từ tiềm thức.
Khi lớn lên một chút nghe mẹ ru cho em mình, ngồi bên cạnh mấy ai trong chúng ta không khỏi nhìn mẹ và tự hỏi rằng mình yêu mẹ bao nhiêu cho hết đây. Cái miệng mềm mại ấy đã từng ru mình bây giờ ru cho thế hệ nhỏ hơn…lời ru ấy tiếp nối và che chở chúng ta trong cuộc đời này. Lời ru như chiếc khiên, che chắn phong ba bão táp cuộc đời khi chúng ta gặp phiền muộn, bất ngờ hay thất bại trong cuộc sống. Tiếng ru có khả năng hàn lại vết gãy vỡ trong một lúc nào đó khi ta ngồi cô đơn một mình nhớ mẹ…
“Năm 1976 tôi về nước khi trở lại tôi đi khảo sát từ Bắc chí Nam, sau 25 xa vắng tôi giật mình, đi đến đâu tôi cũng thấy tiếng hát ru đã tắt trên môi của các bà mẹ vì hoàn cảnh, vì nếp sống mới, vì chiến tranh mà các bà mẹ không còn ôm con ru nữa. Tôi nghĩ rằng điều này rất tiếc bởi vì bài hát ru là một bài giáo dục âm nhạc đầu tiên người mẹ truyền sang cho đứa con, cùng một lúc với giòng sữa nóng nuôi thân thể trẻ con thì một điệu thi ca dân gian một cái nét nhạc dân tộc được rót vào tiềm thức của em bé.”
Kể từ biến cố 75, tiếng ru của mẹ cũng tắt dần theo với mệnh nước. Người ra đi tiếp cận đời sống mới với vật chất hiện đại tràn đầy từ đó tiếng ru trở thành khan hiếm trong mọi gia đình Việt Nam tại hải ngoại.
Trong nước cũng không hơn gì, xã hội bon chen với lầm than trong một thời gian dài để khi thức giấc thì tiếng ru cũng mất hồi nào không ai hay biết. Trưa hè vẫn nóng, đêm đông vẫn buốt giá nhưng thiếu tiếng ru làm những người từng nghe và may mắn được mẹ ru trước đây cảm thấy họ không còn là người Việt 100% nữa…có một cái gì đấy hụt hẫng, xót xa và thiếu vắng khi chợt nghe lại một giọng hát ru trên radio hay trong một chương trình truyền hình nào đó.
Lời hát thì vẫn vậy nhưng âm hưởng thì không còn yêu thương ngọt ngào như từ giọng ru của mẹ…Ôi giọng ru yêu dấu…không thể nào tìm thấy nữa…
Cái cò đi đón cơn mưa
Tối tăm mù mịt ai đưa có về
Có về thăm quán cùng quê
Thăm cha thăm mẹ, cò về thăm anh…
À..ời…ạ….ơi…
…………
Hà ư…
Trưa hè bên chiếu võng đưa
Mẹ ru con ngủ..hà ư…mẹ ru con ngủ giữa trưa nắng vàng
Chim trời ai dễ đếm lông chứ nuôi con ai nỡ kể công tháng ngày!
Con ơi con ngủ cho ngoan
Để mẹ xúc nước bồ thang cho đầy.
http://www.rfa.org/vietnamese/in_depth/sweet-tone-fr-mother-s-lips-ml-05102013170845.html
Mother’s day: Những lời Hát Ru của Mẹ
Những lời Hát Ru của Mẹ
Hình bìa CD 'Ru Con Nam Bộ - Ầu Ơ... Con Ơi Con Ngủ Cho Ngoan...'
Photo: RFA
Nhân ‘Ngày Của Mẹ’, chúng ta hãy cùng quay về với những bài hát ru con thưở nhỏ và đặc biệt, nghe Giáo sư Trần Văn Khê – cây đại thụ của nền âm nhạc dân tộc Việt Nam nói về đặc điểm hát ru con 3 miền Nam, Trung, Bắc.
Lời ru của Mẹ...
Trong những tháng ngày đầu tiên của một đời người, đứa trẻ không chỉ được ấp ủ bằng hơi ấm từ da thịt của người Mẹ, mà còn được nuôi dưỡng tâm hồn bằng những bài hát ru ngọt ngào.
Những bài hát ru truyền thống tự nó không có nhạc đệm. Nhưng với cách ngân nga, luyến láy mộc mạc cộng với tình yêu vô bờ bến của người mẹ đã thấm sâu vào tiềm thức của đứa bé, trở thành một ký ức của tuổi thơ không dễ gì xoá bỏ.
GS Trần Văn Khê giải thích:
“Tiếng hát ru là điệu hát đầu tiên mà đứa trẻ nhận được từ mẹ, bà, chị hay cha, ông, để đưa đứa bé vào giấc ngủ êm đềm. Tiếng hát ru đó không chỉ đẩy đưa cho đứa trẻ đi vào giấc ngủ mà còn là bài giáo dục đầu tiên của người mẹ truyền sang cho con mặc dù đứa nhỏ không thể nhớ nhưng trong tiềm thức đã ghi lại cấu trúc phát âm.”
Không chỉ thế, Giáo sư Trần Văn Khê còn nói rằng những thang âm “hò, xự, xang, xế, cống” trong điệu ru con chính là bài học âm nhạc đầu tiên cho mỗi con người:
“Chúng ta thầy rằng nó có 1 ảnh hưởng với đứa trẻ. Nó đã ghi trong tiềm thức cấu trúc âm thanh. sau này nó muốn sáng tác thì chỉ cần dựa vào cái cấu trúc âm thanh đó mà sáng chọn. do đó, tiếng hát ru là bài giáo dục âm nhạc đầu tiên của đứa trẻ nhận được từ bà mẹ.”
Nuôi dưỡng tâm hồn con
Những bài hát đồng dao mang tính chất tự phát, không có giai điệu chính là minh chứng cho điều Giáo sư Trần Văn Khê vừa nói. Chính sự cảm thụ âm nhạc từ trong tiềm thức thuở nhỏ đã giúp cho đứa trẻ khi lớn lên có thể cảm tác ra những bài đồng dao mang đặc trưng của từng miền.
Không phải ngẫu nhiên mà mỗi khi nói về Mẹ, người ta hay dùng hình ảnh cái có lặn lội bờ sông và cả nàng Tô Thị đợi chồng…Những biểu tượng ấy vô hình trung là một suy tưởng bắc cầu để nói về tình Mẹ. Vì Người mẹ, qua những bài hát ru, đã truyền hết tình yêu thương của mình vào tâm hồn của đứa trẻ.
“Mỗi câu hát ru phần nhiều là nói chuyện đời sống hàng ngày và nói chuyện tình thương của người mẹ đối với con, rồi có khi vừa ru vừa dạy con như ‘nấu cơm thì phải nấu canh, bỏ tiêu cho ngọt bỏ hàng cho thơm’ là dạy cách nấu ăn của Việt Nam.”
Hoặc đó cũng là lời tâm sự những nỗi niềm sâu thẳm của người mẹ:
"Trong tiếng hát ru của 3 miền, chúng ta đều thấy rằng những câu hát ru đều là lục bát hoặc lục bát biến thể. Trước khi bắt đầu câu lục bát đó là câu mở đầu ‘ầu…ơ…’. Miền Nam, Trung, Bắc khác nhau do cách phát âm khác nhau, thanh giọng khác nhau và quan điểm nghệ thuật cũng ít nhiều khác nhau.”
“Tuy khác nhau ở đầu nhưng giống nhau ở chỗ là: 3 loái hát ru đều có 1 thang âm đặc biệt gọi là quãng tư”
Vì sao lại có sự xuất hiện của quãng tư trong những bài hát ru? Giáo sư Trần Văn Khê giải thích rằng:
"Tâm sinh học chứng minh rằng quãng tư và quãng 5 là 2 quãng đem lại sự bình tĩnh cho tâm hồn của con người. Vì vậy mà trong lời hát ru không chỉ của Việt Nam mà của toàn thế giới không thể nào tránh được 2 quãng đó.”
Chỉ với hai chữ “ầu…ơ…” mượt mà ở quãng tư, thêm vào làn gió mát rượi cùng với nhịp đu đưa của chiếc võng sau hè, cũng vừa đủ ghi khắc vào tâm hồn con người một tình luyến ái ruột thịt thiêng liêng cho đến ngày cuối đời. Vì những bài hát ru đó chính là kho tàng vô tận đúc kết từ các câu chuyện dân gian do người đời truyền lại.
Hãy giữ lời Mẹ ru con!
Qua những bài hát ru, người mẹ không những bày tỏ tình mẫu tử, mà còn dạy cho con mình tình yêu gia đình, quê hương đất nước qua hình ảnh cây đa, bến chợ, sân đình, yêu thiên nhiên, sông núi. Những làn điệu này đã hình thành nên nền tảng cho nhân cách của một con người:
“Đứa trẻ nào đã thấm nhuần tiếng hát ru bao nhiêu rồi thì lớn lên thương mẹ bấy nhiêu. Có rất nhiều trường hợp chứng minh rằng những người mẹ nào ru con thì đứa con đó thương nước Việt Nam, thương văn hoá Việt Nam.”
Đúng vậy, lời bộc bạch tinh tế của người mẹ qua những hình ảnh mộc mạc, chân tình trong bài hát ru đã định hình trong mỗi chúng ta một nét văn hoá ứng xử truyền thống của người Việt Nam- chịu thương chịu khó.
Giáo sư Trần Văn Khê cũng bộc bạch về một điều mà ông cho rằng rất đáng tiếc khi những đứa trẻ ngày nay không còn cơ hội để được thấm nhuần những bài học đầu đời như thế. Theo ông, đó cũng là một trong những lý do hình thành “tính cách dễ kích động” của những đứa trẻ ngày nay:
“Trẻ con bây giờ thích kích động không phải là do lỗi của nó. Vì trong 1 hoàn cảnh xã hội mà tiếng hát ru đã tắt trên môi của các bà mẹ thì chừng đó không còn gì để nối liền tình thương cha mẹ và thi ca, âm nhạc. Tôi rất mong người Việt Nam sớm suy nghĩ lại. Những câu hát ru không phải là khó học. Nếu xem những bài hát ru là căn bản, là sự sống của dân tộc Việt Nam thì chúng ta phải gìn giữ nó. Mà chúng ta là người VN, làm chủ lãnh thổ VN thì phải nên làm chủ nền văn hoá Việt Nam, là thi ca, âm nhạc của Việt Nam.”
Dù có đi đến đoạn đường nào trong cuộc đời, mỗi khi nghe một khúc hát ru mượt mà, không ai không thể xao lòng, nhớ về mẹ và những ngày “mẹ bồng trên tay.”
http://www.rfa.org/vietnamese/programs/MusicForWeekend/mother-day-vietnamese-lullabies-cl-05092015223815.html
Xin nghe người Mỹ da đen hát về Mẹ
0 nhận xét:
Đăng nhận xét