Hải quân Hoa Kỳ thao diễn trên Thái Bình Dương (minh họa)
us.navy.com
Việc Trung Quốc xây dựng các đảo nổi một cách trái phép trong vùng biển tranh chấp với các nước đã khiến Hoa kỳ xem xét lại chính sách quân sự của mình nhằm buộc Trung Quốc phải ứng xử có trách nhiệm tại Bây nên một cuộc chiến chớp nhoáng giữa hai nước hay không ?
Đầu tháng 4 năm 2015 Trung Quốc công khai cải tạo lại các bãi đá nằm trong quần đảo Trường Sa và tuyên bố rằng việc bồi đắp các đảo này vì chúng thuộc chủ quyền không thể tranh cãi của Bắc Kinh. Giới quan sát quân sự đánh giá rằng bên cạnh ý đồ dùng 7 nơi này khẳng định chủ quyền của mình trên Biển Đông, đây còn là công trình nhằm biến chúng thành những tàu sân bay không thể đánh chìm, nó là tấm đệm để chiến đấu cơ Trung Quốc dùng làm nơi chuyển tiếp tấn công các tàu chiến hay khu vực vượt khỏi tầm bay như Việt Nam hay Philippines.
Mưu đồ xây dựng căn cứ quân sự trên Biển Đông
Ngày 8 tháng 5, Bộ Ngoại giao Mỹ tố cáo hoạt động bồi đắp ở Quần đảo Trường Sa của Trung Quốc và khẳng định sự nghi ngờ rằng Bắc Kinh muốn thiết lập các căn cứ quân sự trên Biển Đông.
Sau đó hãng tin Reuters cho biết Bộ trưởng Quốc phòng Ash Carter đã yêu cầu xem xét việc điều động máy bay hải quân giám sát các đảo nhân tạo này, đồng thời nếu cần có thể điều tàu quân sự tiến vào trong phạm vi 12 hải lý tại 7 bãi đá Trung Quốc đang xây dựng.
Đô đốc Harry Harris, tư lệnh hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ cho rằng Bắc Kinh đang xây dựng một "Vạn Lý Trường Thành bằng cát" trên Biển Đông.
Quan sát các động thái nguy hiểm và có tính toán của Bắc Kinh, ngày 30 tháng 4, chuyên gia David Archibald thuộc Viện Chính trị Thế giới (IWP) có trụ sở tại Washington đã viết trên American Thinker bài nhận định có tên “7 lý do Trung Quốc sẽ phát động chiến tranh vào năm 2017”(1)
Đối với Nhật Bản để phát động cuộc chiến tại vùng Biển Hoa Đông, David Archibald cho rằng ngày nay các chương trình truyền hình hằng đêm tại Trung Quốc đều nhắc đi nhắc lại cuộc xâm lăng của Nhật là cách chuẩn bị lòng căm thù của dân chúng Trung Quốc để phát động cuộc chiến tranh với Nhật Bản.
Bài viết cũng nhấn mạnh ở điểm Trung Quốc có thái độ tự phụ vì một nền kinh tế mạnh nhưng trong diễn biến gần đây kinh tế nước này đang có nguy cơ vỡ bong bóng hàng loạt cũng là lý do Bắc Kinh gây hấn với láng giềng, mạnh miệng với Mỹ nhằm thách thức một cuộc chiến tranh mới để tự bào chữa thất bại kinh tế trước khi nó sụp đổ.
Trung Quốc có thái độ tự phụ vì một nền kinh tế mạnh nhưng trong diễn biến gần đây kinh tế nước này đang có nguy cơ vỡ bong bóng hàng loạt cũng là lý do Bắc Kinh gây hấn với láng giềng, mạnh miệng với Mỹ nhằm thách thức một cuộc chiến tranh mới để tự bào chữa thất bại kinh tế
David Archibald đưa ra một thực tế nữa cho thấy Trung Quốc tự coi mình là trung tâm của thế giới và hoàn toàn nhìn qua lăng kính lợi ích của riêng mình. Điều này dẫn đến việc Trung Quốc không thể chấp nhận được những điều không diễn ra theo cách mà nước này muốn. Cái muốn ấy không gì khác hơn là dầu hỏa tại Biển Đông nơi có trữ lượng khổng lồ có thể biến Trung Quốc thành cường quốc số 1 trong thế kỷ tới.
Trung Quốc xây dựng tại Đá Chữ Thập trong quần đảo Trường Sa đang tranh chấp ở Biển Đông (hình ảnh quân sự Philippines)
Có hay không một cuộc chiến Biển Đông? Ông Việt Phương, thư ký riêng của Thủ tướng Phạm Văn Đồng với kinh nghiệm sau hơn nửa thế kỷ theo chân ông Đồng trên chính trường, cho biết nhận xét của mình:
-Không thể, không thể nào. Cả hai bên đều không muốn, cả loài người đều không muốn. Không có điều kiện để mà đánh nhau đâu, hăm dọa nhau thế thôi. Cái gọi là Biển Đông là đứng về Việt Nam mà nói còn đứng về Philippines thì họ gọi chính thức tên của cái biển ấy là Biển Tây chứ không phải là Biển Đông đâu. Có 7 nước có chủ quyền ở đấy chứ không phải một mình hoặc là Việt Nam hay Trung Quốc đâu. Nơi ấy là nơi chở 2/3 hành khách và các thứ hàng hóa của thế giới, cái anh Tập Cận Bình bảo là của tao đấy, tao có cái lưỡi bò 90% ở Biển Đông là nó nói bậy nói láo, ai cũng biết thế rồi.
Sau khi Ngoại trưởng John Kerry thất bại trong việc thuyết phục Trung Quốc từ bỏ tham vọng xây dựng và phát triển những cơ sở bất hợp pháp trên Biển Đông, ngày 19 tháng 5, ông Jim Talent một cựu Thượng Nghị sĩ Mỹ viết một bài đăng trên National Review (2) kêu gọi chính phủ Mỹ phải thực tế hơn trước hành động của Bắc Kinh vì theo ông nếu Mỹ tiếp tục dùng chính sách ngoại giao thì chưa đủ để ngăn chặn tham vọng của Trung Quốc.
Tim Talent cũng nhấn mạnh sự quyết đoán của Trung Quốc khi nước này luôn coi thường Luật pháp quốc tế, Trung Quốc không hề tin vào trật tự thế giới và từ đó họ luôn mang tâm thế của kẻ mạnh đương nhiên phải được hưởng lợi nhiều hơn.
Tôi nghĩ chuyện căng thẳng thì nó sẽ có xu hướng gia tăng nhưng mà xảy ra chiến tranh chớp nhoáng hay là xung đột chớp nhoáng thì tôi nghĩ là khó xảy ra ít nhất là trong tương lai gần, tại vì mỗi bên họ vẫn cần một môi trường ổn định, hòa bình hơn là xảy ra các xung đột trực tiếp TS Lê Hồng Hiệp
Ông Tim Talent nhận định, một nhà ngoại giao như ông John Kerry mà vẫn không thuyết phục được Bắc Kinh từ bỏ chính sách bá quyền nước lớn thì Mỹ cần phải xem xét lại toàn bộ các chính sách của mình đối với Trung Quốc, bao gồm cả các giải pháp quân sự.
Mặc dù chủ tịch Tập Cận Bình cho rằng mối quan hệ của hai nước vẫn ổn định nhưng việc khăng khăng giữ quan điểm Biển Đông thuộc sở hữu của Trung Quốc không thể làm Mỹ yên tâm khi nước này giữ vững lập trường quay trở lại châu Á Thái bình dương của mình.
Nhìn từ Việt Nam, mặc dù Ngoại trưởng John Kerry thất bại trong việc thuyết phục Bắc Kinh và Jim Talent cho rằng Mỹ phải có những biện pháp quân sự nhưng Đại tá Phạm Xuân phương, từng công tác nhiều năm trong Cục Chính trị cho rằng biện pháp ngoại giao vẫn sẽ được hai bên tiếp tục nhằm tránh cuộc chiến tranh chớp nhoáng:
-Thực ra lúc này không phải là lúc chiến tranh chớp nhoáng nhanh chóng được tôi thấy trong thời đại hiện nay còn nhiểu cách nói chuyện với nhau chán. Thực ra mà nói thì Mỹ cũng có những cái nguyên tắc của họ.
Từ nhận định này Đại tá Phạm Xuân Phương cho rằng chính Việt Nam cũng phải thay đổi chính sách của mình cho phù hợp với đối sách hiện nay nhằm tự bảo vệ mình:
-Đối với Trung Quốc chúng ta phải bớt chân phương đi một chút. Trong đối sách với Trung Quốc chúng ta chân phương quá, chúng ta hiền lành quá. Một đối thủ một đối tác như thế có lẽ không chân phương được. Phải học cái cách đánh dứ. Đối sách thì tùy tình hình có lúc thể này có lúc thế khác nhưng chúng ta phải học lối chơi cao thủ hơn. Chúng ta đừng tự gò mình trong bất kỳ một công thức nào cả. Trong trường hợp nào đó mà có một nước thứ ba mà họ giang tay với mình thì tại sao mình từ chối chằng hạn?
Năm ngoái khi Trung Quốc mang giàn khoan HD 981 vào vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam thì Hoa kỳ đã lên tiếng công khai phản đối. Năm nay hành động này đang được lập lại và phải chăng đây sẽ là cơ hội cho Mỹ mạnh tay hơn? TS Lê Hồng Hiệp, Nghiên cứu viên Khách mời tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS) cho biết nhận xét của ông: -Tôi nghĩ chuyện căng thẳng thì nó sẽ có xu hướng gia tăng nhưng mà xảy ra chiến tranh chớp nhoáng hay là xung đột chớp nhoáng thì tôi nghĩ là khó xảy ra ít nhất là trong tương lai gần, tại vì mỗi bên họ vẫn cần một môi trường ổn định, hòa bình hơn là xảy ra các xung đột trực tiếp. Hai bên mặc dù có những mâu thuẫn về lợi ích nhưng cái mâu thuẫn này nó chưa đủ lớn để có thể đưa cả hai bên vào một cuộc chiến.
Cái xu hướng lâu dài thì mâu thuẫn và những cạnh tranh quyền lợi giữa hai nước càng ngày càng gia tăng nhưng sẽ có những cao trào và cũng sẽ có những bước điều chỉnh đế cho nó lắng xuống và giống như những cơn sóng nhỏ nó sẽ khó vượt qua giới hạn để xảy ra các cuộc xung đột.
Hầu hết các chuyên gia cho rằng mặc dù cố kềm chế để tìm cái lợi trong tình trạng ổn định nhưng chắc chắn Hoa Kỳ sẽ phản ứng mạnh mẽ nếu Trung Quốc cứ tiếp tục thử thách sự kềm chế này.
Một chiếc tàu đổ bộ của Hải quân Hoa Kỳ tiến nhanh về bờ biển tại Căn cứ Không quân Bellows, Oahu, Hawaii trong một cuộc diễn tập đổ bộ chung, 19/5/2015.
21.05.2015
Thủy quân lục chiến và thủy thủ Mỹ hôm thứ Tư trình diễn kỹ thuật đổ bộ binh lính lên bãi biển, trước sự chứng kiến của các nhà lãnh đạo quân sự đến từ các nước ven Thái Bình Dương.
Chỉ huy quân đội của 23 nước đến dự Hội nghị tác chiến đổ bộ (PALS) đẩu tiên do Hải quân Hoa Kỳ tổ chức tại Hawaii, quy tụ các vị chỉ huy lực lượng đổ bộ nước ngoài triển khai chủ yếu ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Tham dự sự kiện có những nước đồng minh đã ký hiệp định quốc phòng với Mỹ như Nhật Bản và Philippines, cũng như các đối tác khác của Mỹ như Malaysia, Singapore và Việt Nam.
Sáng sớm thứ Ba, các chỉ huy lực lượng đổ bộ nước ngoài được mời tham quan căn cứ không quân Hickam, gần Honolulu, trong một chuyến bay 20 phút trên vùng biển quanh đảo Oahu tới tàu tấn công đổ bộ USS Essex và các tàu khác, để xem quân lực Mỹ trình diễn kỹ năng.
Ban tổ chức nói mục tiêu nhắm tới là thảo luận về cách thức mà quân đội các nước có thể phát triển khả năng đổ bộ và phối hợp hoạt động.
Phía Mỹ cho biết Trung Quốc không được mời đến dự hội nghị vì như vậy là trái luật cấm hoạt động trao đổi giữa hai quân đội tại những sự kiện như thế này.
Hội nghị đầu tiên này được tổ chức giữa lúc tranh chấp lãnh thổ giữa Trung Quốc với các nước láng giềng đang ngày càng nóng dần trong khu vực châu Á-Thái Bình Dương.
Hải quân Trung Quốc hôm qua đã cảnh cáo một máy bay trinh sát của Hoa Kỳ bay trên các hòn đảo nhân tạo mà Bắc Kinh đang xây dựng ở biển Đông, và 8 lần yêu cầu máy bay này phải rút đi.
Theo phóng viên của CNN có mặt trên chuyến bay, khi các phi công người Mỹ đáp lại rằng máy bay của họ đang bay ở không phận quốc tế, thì người phát tín hiệu của Trung Quốc nhấn mạnh rằng họ là hải quân Trung Quốc và yêu cầu máy bay phải “đi chỗ khác”.
Lời cảnh báo được đưa ra khi chiếc P8-A Poseidon, máy bay trinh sát tối tân nhất của Mỹ, bay ở độ cao thấp nhất là 4.500 mét.
Mỹ hết sức là quan tâm, thậm chí là rất lo ngại vì tất cả các hoạt động của Trung Quốc, đặc biệt là các căn cứ mà Trung Quốc đang xây dựng, mang tính chất tấn công và mang tính chất theo dõi, khống chế các hoạt động hàng hải, hàng không qua khu vực này, mà lợi ích của Mỹ là trực tiếp và rất là lớn.
Vụ việc mới nhất này cộng với chuyện Trung Quốc mới đây yêu cầu máy bay quân sự Philippines rời khỏi các khu vực quanh đảo Trường Sa ở biển Đông cho thấy khả năng Bắc Kinh đang tìm cách áp đặt vùng cấm bay quân sự trên các hòn đảo mới xây dựng.
Ông Trần Công Trục, nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ Việt Nam, nhận định với VOA Việt Ngữ về diễn biến mới nhất này:
“Hơn ai hết, Mỹ hết sức là quan tâm, thậm chí là rất lo ngại vì tất cả các hoạt động của Trung Quốc, đặc biệt là các căn cứ mà Trung Quốc đang xây dựng, mang tính chất tấn công và mang tính chất theo dõi, khống chế các hoạt động hàng hải, hàng không qua khu vực này, mà lợi ích của Mỹ là trực tiếp và rất là lớn. Chắc chắn là với một nước có nền quốc phòng phát triển thì Mỹ hơn ai hết hiểu rõ sự nguy hiểm và tính chất nghiêm trọng của các công trình mà Trung Quốc đang làm, cho nên phản ứng đó có lý do của nó”.
Phát biểu trong buổi họp báo ngày hôm nay, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết ông không hay biết về vụ việc.
Tuy nhiên, ông Hồng Lỗi tuyên bố rằng Trung Quốc “có quyền tiến hành theo dõi vùng không phận và lãnh hải để bảo vệ chủ quyền quốc gia và ngăn chặn các tai nạn trên biển”.
CNN dẫn lời chỉ huy máy bay trinh sát của Mỹ ở châu Á cho biết rằng chiếc P8-A Poseidon đã bị “thách thức” 30 phút, và ông tin rằng lời cảnh báo xuất phát từ trạm radar trên các đảo mới xây của Trung Quốc.
Một số chuyên gia an ninh lo ngại về nguy cơ xảy ra đụng độ, nhất là sau khi một quan chức Mỹ tuần trước nói rằng Ngũ Giác Đài đang cân nhắc triển khai chiến hạm và máy bay quân sự tới để bảo tự do hàng hải quanh các đảo mà Trung Quốc xây dựng.
Về kế hoạch này, nguyên Trưởng ban Biên giới Chính phủ Việt Nam nói rằng các bên cần phải “thận trọng”.
Ông nói thêm: “Nếu như không cẩn thận thì tình hình này sẽ dẫn tới đụng độ của các nước lớn như Trung Quốc và Mỹ. Nếu như sự xuất hiện đó [của Mỹ] mà không tuân thủ pháp luật, không tuân thủ các quy định, nguyên tắc luật pháp quốc tế mà vì các lợi ích của mình thì rõ ràng nó sẽ dẫn đến sự đụng độ. Nếu không khống chế, không kiểm soát được, phân biệt rõ ràng trắng đen, thì có thể dẫn đến hậu quả rất lớn”.
Nếu không cẩn thận thì tình hình này sẽ dẫn tới đụng độ của các nước lớn như Trung Quốc và Mỹ. Nếu như sự xuất hiện đó [của Mỹ] mà không tuân thủ pháp luật, không tuân thủ các quy định, nguyên tắc luật pháp quốc tế mà vì các lợi ích của mình thì rõ ràng sẽ dẫn đến sự đụng độ. Nếu không khống chế, không kiểm soát được, phân biệt rõ ràng trắng đen, thì có thể dẫn đến hậu quả rất lớn”
Mỹ luôn tuyên bố không đứng về phía nào trong cuộc tranh chấp ở biển Đông, nhưng khẳng định quyền lợi quốc gia đối với tuyến hàng hải nhộn nhịp bậc nhất thế giới tại vùng biển này. Những tuần qua, quan chức Hoa Kỳ đã nhiều lần bày tỏ lo ngại về các hoạt động lấp biển, xây đảo của Trung Quốc tại các vùng biển tranh chấp ở biển Đông. Phát biểu với báo giới trong chuyến thăm Việt Nam trong tuần, Phó Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói rằng Trung Quốc đã “đơn phương thay đổi hiện trạng ở biển Đông bằng cách hành động lấp biển”.
Nhà ngoại giao này nói: “Các dự án lấn biển, xét về quy mô và khả năng quân sự hóa, có thể gây mất ổn định và gây thêm căng thằng cho khu vực. Chúng tôi kêu gọi tất cả các bên tuyên bố chủ quyền kiềm chế, không gây ra các hành vi gây hấn và xử lý tranh chấp một cách hòa bình, và thông qua các cơ chế luật pháp”.
Trong khi đó, một bài bình luận trên tờ Hoàn cầu Thời báo nói rằng Mỹ “đang đùa với lửa”. Tờ báo lá cải thuộc cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc coi đó là một hành động nguy hiểm, và là một cuộc chiến gián tiếp của Mỹ nhắm vào Trung Quốc.
Còn về phía Việt Nam, phát biểu tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa 13 hôm 20/5, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận tổ quốc Việt Nam Nguyễn Thiện Nhân nói rằng nhiều cử tri “lo lắng” về việc Bắc Kinh xây đảo ở biển Đông.
Cũng tại phiên họp này, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, bảo vệ chủ quyền quốc gia và toàn vẹn lãnh thổ còn nhiều khó khăn, thách thức, trước những diễn biến phức tạp ở Biển Đông.
Trước đó, Chủ tịch Trương Tấn Sang được báo chí trong nước dẫn lời phát biểu tại một cuộc gặp cử tri ở TP HCM rằng “không có chuyện sợ hay không sợ” Trung Quốc trong vấn đề biển Đông.
Đô Đốc Mỹ tuyên bố hậu thuẫn ASEAN đoàn kết chống Trung Quốc
Đô Đốc Michelle Howard yêu cầu Trung Quốc giải thích các hoạt động lấp đất xây đảo ở Biển Đông.
20.05.2015
Các hoạt động của Trung Quốc cải tạo đất chung quanh các bãi cạn trong vùng biển có tranh chấp ở Biển Đông đang phương hại tới tự do và ổn định, và có nguy cơ khích động căng thẳng, thậm chí có khả năng dẫn tới xung đột, theo lời phát biểu của Thứ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ Antony Blinken tại một cuộc họp báo ở Jakarta hôm nay, 20 tháng 5.
Ông Blinken được hãng thông tấn Reuters dẫn lời nói tại cuộc họp báo rằng: “Trong bối cảnh Trung Quốc tìm cách xây dựng những lâu đài bằng cát thành những vùng lãnh thổ có chủ quyền, và vạch lại các ranh giới của nước này trên biển, thì các động thái này đang làm xói mòn sự tin tưởng trong khu vực, tác động đến niềm tin của giới đầu tư”.
Vẫn theo thứ trưởng ngoại giao Mỹ, cách ứng xử của Trung Quốc “có nguy cơ tạo ra một tiền lệ là các nước lớn được tự do lấn át các nước nhỏ hơn, khích động căng thẳng, tạo bất ổn, thậm chí có thể dẫn tới xung đột”.
Hoa Kỳ và Trung Quốc đã đối đầu nhau về cuộc tranh chấp Biển Đông hôm thứ Bảy vừa qua, khi Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ John Kerry trong lúc đến thăm Trung Quốc đã yêu cầu Bắc Kinh hành động để giảm thiểu căng thẳng. Đáp lời Ngoại Trưởng Kerry, Trung Quốc tuyên bố ý chí của họ để bảo vệ các lợi ích của mình là “vững như bàn thạch”.
Tại cuộc họp báo ở Jakarta, Thứ Trưởng Blinken nói các nước cần phải quản lý các đòi hỏi chủ quyền chồng chéo theo đường lối ngoại giao. Ông nói Hoa Kỳ vẫn giữ lập trường là không ngả về phe nào, nhưng ‘cực lực chống đối các hành động có mục đích khẳng định chủ quyền bằng vũ lực hay bằng cách doạ nạt” các bên khác.
Ông Blinken khẳng định Hoa Kỳ sẽ tiếp tục khuyến khích tất cả các nước tranh giành chủ quyền Biển Đông giải quyết những bất đồng theo những cung cách hành xử thông thường được quốc tế công nhận.
Các hình ảnh vệ tinh mới đây cho thấy Trung Quốc đang đạt những bước tiến nhanh chóng trong các công trình lắp đất xây đảo tại quần đảo Trường Sa, và Trung Quốc đang xây một phi đạo có thể được sử dụng bởi máy bay quân sự, và có dấu hiệu là một phi đạo thứ nhì cũng sắp sửa được xúc tiến.
Tờ The Wall Street Journal hôm 19/5 trích lời lãnh đạo cao cấp thứ nhì của lực lượng Hải quân Hoa Kỳ, Nữ Đô Đốc Michelle Howard, yêu cầu Trung Quốc giải thích các hoạt động lấp đất xây đảo ở Biển Đông. Bà cho biết Mỹ sẽ hỗ trợ các quốc gia Đông Nam Á, nếu các nước này chọn giải pháp đoàn kết với nhau chống lại Bắc Kinh.
Đô Đốc Howard nói: “Tôi nghĩ đã tới lúc Trung Quốc nên thảo luận về ý nghĩa của các hoạt động cải tạo đất của họ. Từ quan điểm riêng của tôi, không ai có thể nói là họ làm như vậy để xây một khu nghỉ mát trên đó. Thế cho nên, ai đó cần giải thích vì sao họ lại có những hoạt động đó.”
The Wall St. Journal tường thuật rằng Đô Đốc Michelle Howard đưa ra lời phát biểu đó trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Ba vừa rồi, phát biểu mà tờ báo bình luận là đã "góp phần tăng sức ép để đòi Trung Quốc phải đáp ứng những lời chỉ trích đối với các công trình xây đảo nhân tạo của Trung Quốc trong các vùng biển tranh chấp”.
Hoa Kỳ đang cân nhắc việc điều các máy bay hoặc tàu hải quân Mỹ đến gần các đảo tân tạo, một động thái có phần chắc sẽ làm leo thang tình hình, một tình huống mà Trung Quốc đã lên tiếng bày tỏ "quan ngại sâu sắc".
Bộ Ngoại giao và Bộ Quốc phòng Trung Quốc chưa bình luận về phát biểu của Đô Đốc Howard.
Theo một bản tin của PressTv, một tàu hải quân Mỹ và tàu chiến Trung Quốc đã đối đầu nhau ở Biển Đông, sau khi Ngũ Giác Đài loan báo quyết định giám sát khu vực.
Đô Đốc Michelle Howard hôm qua cho biết trong cuộc đối đầu này, hai bên đã áp dụng những quy tắc mà hai bên đã thoả thuận trước đó, để xử lý những vụ đối đầu không định trước trên biển.
Tàu hải quân Mỹ, chiếc USS Forth Worth, gặp tàu hải quân Trung Quốc gần quần đảo Trường Sa, và hai bên cùng tôn trọng các quy tắc có sẵn một cách chuyên nghiệp, theo lời Đô Đốc Michelle Howard.
Mới đây Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Ashton Carter đề xuất một số giải pháp, trong đó có việc điều máy bay trinh sát Mỹ bay trên không phận Biển Đông, và điều động tàu chiến tới phạm vi 12 hải lý cách quần đảo Trường Sa. Nguồn: Reuters, The Wall Street Journal
Singapore cảnh báo Biển Đông là 'một tai nạn sắp xảy ra'
Tàu bè neo ngoài khơi chờ cập cảng Singapore.
20.05.2015
Bộ trưởng Quốc phòng Singapore kêu gọi ASEAN và Trung Quốc hãy ‘cấp tốc hoàn tất’ một hiệp định nhằm tháo ngòi cho các căng thẳng đang leo thang ở Biển Đông.
Báo The Straits Times của Singapore trích lời ông Ng Eng Hen đề nghị Trung Quốc và các nước tranh giành chủ quyền ở Biển Đông nên ký một thoả thuận có tính ràng buộc pháp lý, cấm sử dụng sức mạnh quân sự trong các cuộc tranh chấp có nguy cơ bùng nổ.
Ông Ng nói làm như vậy sẽ giảm bớt những tính toán sai lầm ngoài biển, và cho phép tất cả mọi bên giải quyết các cuộc tranh chấp một cách hoà bình, dựa trên phép hành xử thông thường và khuôn khổ pháp lý.
Tiến sĩ Ng đưa ra lời cảnh báo đó trước một cử toạ gồm 23 lãnh đạo hải quân hàng đầu đến từ khắp nơi trên thế giới, để tham dự cuộc Triển lãm và Hội nghị Phòng vệ Biển lần thứ 10 tại Trung tâm Triển lãm Changi.
Theo lời Bộ trưởng Quốc phòng Singapore, trong tư cách một nước không dính líu tới cuộc tranh giành chủ quyền ở Biển Đông, Singapore không về phe nào trong các cuộc tranh chấp biển đảo ở đây, nhưng Singapore quan tâm về nguy cơ xảy ra các biến cố trên biển, thậm chí nguy cơ xảy ra xung đột cũng đang tăng cao.
Tiến sĩ Ng nói các cuộc tranh chấp lãnh thổ này nằm trong số những thách thức về hàng hải có tiềm năng làm gián đoạn các tuyến hàng hải thương mại trong khu vực này của thế giới, tác động tới Singapore và nền kinh tế toàn cầu.
Bản tin của Bloomberg trích lời Chuẩn Đô Đốc Lai Chung Han của Singapore, đề nghị một khung sườn khu vực để quản lý các hoạt động tàu ngầm trong vùng.
Ông nói các nước trong khu vực có thể khởi sự bằng cách trao đổi thông tin về những giàn khoan dầu, và lịch trình đi lại của các tàu chở hàng lớn. Ông Lai nói ASEAN có thể dựa vào kinh nghiệm của NATO, thiết lập Văn phòng Liên lạc Quốc tế để Tàu ngầm có đường thoát và giải cứu trong các trường hợp khẩn cấp.
Ông Lai nói với số lượng tàu ngầm ngày càng nhiều trong khu vực, có thể nói Biển Đông là 'một tai nạn đang sắp xảy ra'.
4 nước hội viên ASEAN, là Việt Nam, Malaysia, Philippines và Brunei, cùng với Trung Quốc và Đài Loan, là những nước có tuyên bố chủ quyền từng phần hoặc toàn phần ở Biển Đông.
Bang Mississippi, một trong những nơi sản xuất cá da trơn lớn nhất nước Mỹ.
Michael Bowman
20.05.2015
Hôm thứ Ba, cuộc tranh luận ở thượng viện Hoa Kỳ về một dự luật nhằm tạo điều kiện cho sự phê chuẩn một hiệp ước tự do thương mại của 12 nước Vành đai Thái Bình Dương đã trở thành vụ cãi vã về vấn đề cá basa. Theo tường thuật của thông tín viên Michael Bowman của đài VOA tại trụ sở quốc hội Mỹ, vụ tranh cãi này nêu bật những trở ngại chính trị trong nước đối với chương trình lập pháp thương mại, trong khi các nhà làm luật tranh đấu cho vô số các lợi ích của dân chúng địa phương bị ảnh hưởng bởi cạnh tranh quốc tế.
Các quốc gia đang ra sức hình thành Hiệp định Hợp tác Thương mại Xuyên Thái Bình Dương có kim ngạch thương mại hàng nghìn tỉ đô la mỗi năm. Nhưng cuộc đàm phán đang gặp khó khăn vì vụ tranh cãi về cá da trơn, một công nghiệp khu vực của Hoa Kỳ mà sản lượng hàng năm chưa đầy 1 tỉ đô la.
Vụ tranh cãi nổ ra ở thượng viện hôm thứ Ba khi Thượng nghị sĩ Đảng Cộng Hòa John McCain chỉ trích một biện pháp mà Việt Nam và các nước TPP khác cảm thấy hoài nghi: tăng cường hoạt động kiểm tra của chính phủ Hoa Kỳ đối với một loại cá tương tự cá da trơ sản xuất tại Châu Á.
“Mục đích thực sự của chương trình cá da trơn là tạo một rào cản thương mại để bảo vệ một số nhỏ nông dân nuôi cá da trơn ở 2 hay 3 tiểu bang miền Nam, một trong những chương trình bảo hộ mậu dịch có tính chất trắng trợn và cẩu thả nhất mà tôi gặp phải trong suốt thời gian phục vụ tại thượng viện Hoa Kỳ”.
Luật nông nghiệp năm 2008 của Mỹ đòi hỏi phải có một chế độ kiểm tra mới đối với cá da trơn do Bộ Nông Nghiệp điều hành. Tất cả các hải sản bày bán ở Mỹ đều do Cơ quan quản lý Thực phẩm và Dược phẩm kiểm tra.
Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain sau một cuộc họp tại Thượng viện.
Ông McCain cho biết chương trình đang làm tổn thương các lợi ích kinh tế lớn hơn của Hoa Kỳ.
“10 quốc gia Châu Á – Thái Bình Dương đã gửi thư đến Đại diện Thương mại Hoa Kỳ để cảnh báo rằng văn phòng cá da trơn của Bộ Nông nghiệp Mỹ đang phương hại đến cuộc đàm phán TPP. Ít nhất một quốc gia, đó là Việt Nam, đã đe dọa sẽ tiến hành các biện pháp trả đũa thương mại”.
Theo Thượng nghị sĩ Đảng Cộng Hòa Roger Wicker, vấn đề thực sự không phải là chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch, mà là sức khỏe của khách hàng Mỹ. Ông Wicker đại diện cho bang Mississippi, một trong những nơi sản xuất cá da trơn lớn nhất nước Mỹ.
“Đây là về vấn đề an toàn thực phẩm cho người Mỹ ở 50 tiểu bang, những người xứng đáng được biết loại cá mà họ đang ăn là không bị nhiễm độc”.
Ông Wiker cho biết hải sản do Châu Á sản xuất thường bị phát hiện có mức độ hóa chất cao và các chất gây ô nhiễm khác.
“Chúng ta đang nói về bệnh ung thư! Nhiều sản phẩm nước ngoài đơn giản là không được xử lý trong các điều kiện vệ sinh mà chúng ta rất chú trọng ở Hoa Kỳ đối với cá da trơn nuôi ở các trang trại của chúng ta”.
Cuộc tranh cãi này ở thượng viện cho thấy thách thức của việc hoàn thành một hiệp ước thương mại tự do giữa 12 quốc gia, tất cả đều có những lợi ích cần được quảng bá và bảo vệ.
Ông Claude Barfield, chuyên gia về vấn đề thương mại của Viện Doanh nghiệp Mỹ, cho biết như sau.
“Chúng ta có 12 quốc gia, chiếm khoảng 1/3 kim ngạch thương mại thế giới. Do đó hiệp ước này lớn hơn so với cuộc đàm phán ba bên cho Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ dưới thời Clinton, hay 16, 17 cuộc đàm phán song phương dưới thời Tổng thống George W. Bush”.
Ông Barfield nói Hoa Kỳ sẽ giành phần thắng trong một số lĩnh vực của đàm phán thương mại và nên thỏa hiệp trong một số lĩnh vực khác, nhưng Hoa Kỳ nên giữ vững niềm tin là hiệp định TPP rốt cuộc sẽ mang lại những lợi ích lâu dài cho nước Mỹ.
'Mỹ phải đạt hiệp ước TPP nếu không muốn bị tổn thất'
Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry.
20.05.2015
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Kerry nói rõ: Hoặc là Hoa Kỳ ký hiệp định thương mại tự do Thái Bình Dương bao gồm nhiều lãnh vực, hoặc chấp nhận nguy cơ bị bỏ lại đằng sau trong công cuộc cạnh tranh kinh tế toàn cầu.
Ông Kerry nói: “Nếu chúng ta không đạt được các thỏa thuận mậu dịch tự do trong vùng châu Á Thái Bình Dương, thì điều đó không có nghĩa là sẽ không có có thỏa thuận ấy, mà chỉ có nghĩa là chúng ta có thể không dự phần vào các thỏa thuận và có thể không hình thành chúng.
Thương viện đang bị lôi cuốn vào một cuộc tranh luận về thỏa thuận thương mại khổng lồ với 12 quốc gia thuộc Vành đai Thái Bình Dương, trong bối cảnh các nhà lập pháp vật lộn với rất nhiều vấn đề quyền lợi quốc gia và địa phương có thể bị tác động bởi công cuộc cạnh tranh quốc tế.
Hình thức mới về Hiệp định Thương mại
Nếu được chung quyết, Đối tác Xuyên Thái Bình Dương, hay TPP sẽ là hiệp định thương mại tự do lớn nhất trong lịch sử. Theo Viện Brookings, nó sẽ tác động đến 1/3 toàn bộ công cuộc mậu dịch thế giới và khoảng 40% tổng sản phẩm quốc nội toàn cầu.
Ông Kerry mô tả đó là một hiệp định lịch sử.
“TPP không phải là thỏa thuận thương mại kiểu thời ông bà chúng ta. Nó không phải là hiệp định thương mại thời cha mẹ chúng ta. Thậm chí cũng không phải là hiệp định thương mại thời anh chị chúng ta. Đây là một thực thể mới, rất mới, và cuối cùng đây là một hiệp định của thế kỷ thứ 21.”
Hiệp định bao gồm Australia, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Hoa Kỳ và Việt Nam.
Những người chỉ trích hiệp định gồm các nghiệp đoàn lao động và các tổ chức môi trường, là những người lo ngại rằng hiệp định sẽ đưa tới việc mất đi công ăn việc làm ở Hoa Kỳ và xói mòn các tiêu chuẩn về môi trường.
Sẽ lâm khó khăn nếu không có thỏa thuận
Nhân công tại một nhà máy Boeing ở tiểu bang Washington miền tây Hoa Kỳ đã tụ tập để nghe ông Kerry phản bác những mối quan ngại đó. Ông Kerry nhấn mạnh rằng giải pháp không phải là đóng cửa giao thương, mà là nằm trong việc chuyển hóa hệ thống để nó mang lại hiệu quả cho tất cả mọi người. Ông cảnh báo về thời buổi khó khăn kinh tế sắp tới nêu như Hoa Kỳ quyết định không tham gia.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ nói: “Kết quả sẽ là các cửa hàng khép kín và các bảng hiệu ‘đóng cửa’ ở mọi nơi từ đầu này đến đầu kia nước Mỹ. Chúng ta có thể thấy nhân công bến cảng nhận giấy báo sa thải trong tay thay vì những tàu container nhả khói ra vào các cảng.”
Ông Kerry giải thích: “Giải pháp không phải là rút ra khỏi chính các hiệp định thương mại, hay tìm cách đình chỉ việc toàn cầu hóa, bởi vì đó là điều không thể làm được. Toàn cầu hóa không có tay ga chạy ngược.”
Ông Simon Lester, một chuyên gia về chính sách thương mại và ủng hộ mậu dịch tự do tại Viện Cato, thừa nhận sự quan ngại về việc mất đi công ăn việc làm, nhưng nói xét cho cùng thì Hoa Kỳ sẽ khá hơn với mậu dịch tự do.
Ông Lester nói với đài VOA: “Nó tốt hơn cho giới tiêu thụ, nó hạ thấp giá cả, và mặc dầu có thể gây ra tình trạng mất việc trong một số công nghiệp, nó lại tạo ra công ăn việc làm trong những ngành công nghiệp khác khi chúng ta mở cửa ra thị trường nước ngoài.”
Ông Kerry cũng nói nếu Hoa Kỳ dự phần vào thỏa thuận, Washington sẽ có thể định ra các tiêu chuẩn quốc tế về lao động, thương mại và môi trường. Không chiếm một chỗ ở bàn thảo luận, theo ông, thì những nước khác sẽ quyết định tương lai và chất lượng mậu dịch quốc tế.
Tàu USS Fort Worth (LCS-3) trên đường tới dự triển lãm hải quân IMDEX Asia tại căn cứ Changi, Singapore, 18/05/2015REUTERS/Edgar Su
Trong một cuộc tuần tra gần đây trên Biển Đông, tàu tác chiến của Mỹ và Trung Quốc đã sử dụng các quy tắc mà hai nước đã thỏa thuận cho các cuộc gặp nhau bất ngờ trên biển.
Hãng tin Bloomberg News hôm nay, 20/05/2015 trích lời Đô đốc Michelle Howard, Phó Tham mưu trưởng Hải quân Hoa Kỳ, cho biết là tàu tác chiến tuần duyên USS Fort Worth gần đây đã gặp một tàu quân sự của Trung Quốc ở khu vực gần quần đảo Trường Sa. Đô đốc Howard cho biết là Hoa Kỳ đã thỏa thuận với Trung Quốc về việc sử dụng các quy tắc ứng xử cho những cuộc gặp bất ngờ trên biển để tránh xảy ra đụng độ giữa hai bên. Những quy tắc đó đã được hai tàu tác chiến nói trên sử dụng khi gặp nhau trong lúc tuần tra. USS Fort Worth là chiếc tàu tác chiến tuần duyên đầu tiên của Mỹ được điều đến Biển Đông để tuần tra tại vùng biển chung quanh quần đảo Trường Sa, nơi mà nhiều nước, chủ yếu là Việt Nam, Trung Quốc và Philippines, đang tranh chấp chủ quyền. Nhưng nữ Đô đốc Mỹ không nói rõ là chiếc USS Fort Worth đã đi vào phạm vi 12 hải lý (22 km) chung quanh quần đảo Trường Sa hay không. Bà cũng không cho biết chi tiết của vụ chạm trán giữa hai tàu tác chiến Mỹ-Trung. Những quy tắc về gặp nhau bất ngờ trên biển chắc chắn là sẽ được sử dụng nhiều hơn, bởi vì Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter chủ trương mở rộng tuần tra trên vùng Biển Đông, kể cả khu vực trong phạm vi 12 hải lý chung các đảo nhân tạo mà Trung Quốc đang xây dựng trên quần đảo Trường Sa. Kế hoạch này là nhằm bảo đảm quyền tự do lưu thông hàng hải và là một chiến dịch mà Hoa Kỳ thường xuyên tiến hành. Năm ngoái, Mỹ đã tiến hành chiến dịch « Tự do hàng hải » đối với 19 quốc gia, trong đó có Indonesia, Philippines và Việt Nam. Theo Bloomberg News, nữ Đô đốc Howard, phụ nữ Mỹ gốc Phi đầu tiên chỉ huy một chiến hạm của Hải quân Mỹ, cho rằng đã đến lúc Trung Quốc phải giải thích rõ mục tiêu của các công trình bồi đắp, mở rộng đảo ở Biển Đông. http://vi.rfi.fr/20150520-my-trung
Phi cơ trinh sát không người lái MQ-8B Fire Scout trên chiến hạm USS Fort Worth.@navymil
Tuy không có một hiệp ước hay luật lệ nào quy định về các vùng nhận dạng phòng không ADIZ, nhưng vùng này vẫn được một số quốc gia thiết lập nhằm kiểm soát những khu vực ngoài biên giới quốc gia, với quy định là các máy bay dân dụng và quân sự của nước ngoài phải tự thông báo “thân thế” mỗi khi bay vào vùng này, nếu không có thể bị không quân của nước này bay lên chặn lại.
Trung Quốc đã bị Hoa Kỳ và Nhật Bản chỉ trích kịch liệt khi tuyên bố vào năm 2013 thiết lập vùng nhận dạng phòng không ở vùng Biển Hoa Đông, nơi mà Bắc Kinh và Tokyo đang tranh chấp chủ quyền trên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Nay Washington càng quan ngại hơn trước khả năng Trung Quốc cũng sẽ thiết lập một vùng nhận dạng phòng không trên Biển Đông, một khi hoàn tất các công trình bồi đắp, mở rộng các đảo đang tranh chấp, vì trên các đảo này sẽ có cả các phi đạo cho phi cơ quân sự. Vào tuần trước, khi Hoa Kỳ điều chiến hạm USS Fort Worth, một trong những tàu hiện đại nhất của hải quân Mỹ, đến tuần tra lần đầu tiên ở vùng Biển Đông, một phi cơ trinh sát không người lái và một chiếc trực thăng Seahawk cũng đã cất cánh từ chiến hạm để tuần tra trên không phận vùng biển này. Tuy hải quân Mỹ không nhắc gì đến những công trình bồi đắp đảo của Trung Quốc trên quần đảo Trường Sa, nhưng những hoạt động của chiến hạm USS Fort Worth rõ ràng là nhằm chứng tỏ năng lực của Mỹ đối phó với khả năng Trung Quốc tuyên bố thiết lập vùng nhận dạng phòng không ở Biển Đông. Tuy nhiên, theo hãng tin Reuters, trong điều kiện hiện nay ở Biển Đông, Bắc Kinh rất khó mà bảo đảm việc tuân thủ vùng nhận dạng phòng không. Cho dù Trung Quốc sẽ có hai phi đạo quân sự ở Trường Sa, cộng thêm phi đạo được mở rộng trên đảo Phú Lâm, Hoàng Sa, nhưng theo các chuyên gia và các giới chức quân sự Mỹ, vùng Biển Đông rất lớn, mà tầm hoạt động của các phi cơ Trung Quốc thì có giới hạn. Ví dụ như quần đảo Trường Sa nằm cách Hoa lục đến 1.100 km, tức là rất xa các căn cứ không quân của Trung Quốc. Cho dù có thêm các đảo nhân tạo, cũng sẽ rất khó cho Trung Quốc bảo đảm việc tôn trọng vùng nhận dạng phòng không ở một khu vực xa về phía Nam như thế. Tại vùng Biển Hoa Đông hiện nay, quân đội Hoa Kỳ và Nhật hoàn toàn không tuân thủ vùng nhận dạng phòng không của Trung Quốc. Hai hãng hàng không lớn của Nhật là ANA Holdings và Japan Airlines cũng phớt lờ quy định của Trung Quốc. Một nghiên cứu gần đây của Phòng nghiên cứu Quốc hội gần đây cho thấy là mặc dù không quân Trung Quốc tích cực giám sát vùng này bằng hệ thống radar đặt dọc theo các bờ biển, nhưng khả năng bảo đảm việc tuân thủ vùng nhận dạng phòng không ở biển Hoa Đông rất hạn chế. Các phi cơ của Trung Quốc không thể có mặt thường xuyên trên không phận Hoa Đông. Theo Reuters, kiểm soát không phận vùng Biển Đông lại còn khó khăn hơn đối với Trung Quốc do tính chất phức tạp của tranh chấp chủ quyền biển đảo và do nguy cơ đụng độ với lực lượng hải quân và không quân Mỹ tại vùng này. Nhất là Lầu Năm Góc hiện đang xem xét phương án triển khai chiến hạm và chiến đấu cơ đến gần các đảo nhân tạo mà Trung Quốc đang xây ở Trường Sa để bảo đảm sự tự do lưu thông hàng hải chung quanh các đảo này. Hiện giờ Bắc Kinh chỉ dám uy hiếp láng giềng Manila. Gần đây, ít nhất là 6 lần Trung Quốc đã yêu cầu các phi cơ của Philippines rời khỏi khu vực quần đảo Trường Sa, nhưng các phi cơ này đã không tuân lệnh. http://vi.rfi.fr/20150518-my-trung//
Việt Nam: Lợi ích quốc gia và TPP
LS Vũ Đức Khanh & BS Võ Tấn HuânGửi cho BBC từ Canada
20 tháng 5 2015
Việt Nam đang mong muốn hội nhập kinh tế toàn cầu
Việc Việt Nam gia nhập TPP và hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu tất nhiên là sự lựa chọn đúng đắn. Tuy nhiên, lãnh đạo Cộng sản cần đặt lợi ích quốc gia và quyền lợi của công dân lên hàng đầu trong mục tiêu phát triển kinh tế và đất nước.
TPP tại Hoa Kỳ
Tại Hoa Kỳ, một số nhân vật bảo thủ gần đây đã lên tiếng mạnh mẽ kêu gọi chính quyền Obama minh bạch hóa các chi tiết liên quan đến Hiệp định Đối tác Kinh tế Xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership – TPP). TPP đã bị cáo buộc gây ra những bí mật không cần thiết và có thể làm nguy hiểm đến công ăn việc làm trên đất Mỹ. Ngay chính các đảng viên Đảng Dân chủ [Hoa Kỳ], vốn phần lớn bị chi phối bởi các tổ chức lao động, cũng lên tiếng đồng thuận với những lời chỉ trích đó.
TPP không chỉ đơn thuần là một hiệp định thương mại mà còn bao gồm một số tiêu chuẩn nền tảng về môi trường và lao động, sở hữu trí tuệ, và an toàn thực phẩm. Nếu được thông qua thì TPP sẽ mở rộng cảnh cửa thương mại cho 12 nước thành viên châu Á–Thái Bình Dương cũng như tạo điều kiện hội nhập sâu rộng hơn vào nền các nền kinh tế giữa các bên. Nếu gia nhập vào được TPP, mà cho đến nay nhiều chuyên gia cho rằng chỉ còn vấn đề thời gian, Việt Nam sẽ tiếp cận sâu rộng hơn vào hai nền kinh tế lớn nhất thế giới – Hoa Kỳ và Nhật Bản. Thỏa thuận này chắc chắn sẽ giúp nâng cao triển vọng kinh tế của Việt Nam; và với mức lương tương đối vẫn còn thấp so với một số nước khác trong TPP, Việt Nam có nhiều tiềm năng chuyển mình thành một trung tâm xuất khẩu đầy hứa hẹn.
Kinh tế thị trường XHCN
Đất nước 90 triệu dân hiện đang do Đảng Cộng sản Việt Nam độc quyền chính trị đã bỏ nền kinh tế kế hoạch tập trung vào thập niên 1980, và chuyển hướng sang nền kinh tế đặc thù chủ nghĩa tư bản phe nhóm – hoặc còn được gọi nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa bởi giới lãnh đạo cộng sản. Nhưng thực chất nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa trong chế độ một đảng là Đảng Cộng sản Việt Nam tự biến mình thành nhà nước bằng cách tiếm quyền làm chủ của người dân, biến tài sản nhà nước thành tài sản riêng của một đảng và biến nền kinh tế quốc gia thành nền kinh tế phe nhóm phục vụ cho lợi ích của một đảng.
Chính phủ Mỹ đang bị đòi hỏi phải gây áp lực với Việt Nam về nhân quyền Đây không chỉ cho thấy một chính quyền không chính danh mà còn là một chính quyền thiếu minh bạch và không có trách nhiệm, vì gần như không có nước nào trong TPP có nền kinh tế lấy doanh nghiệp nhà nước làm chủ đạo, ngăn cấm công nhân lập công đoàn độc lập, tội phạm hóa quyền chính trị và những ý kiến trái chiều với chính quyền. Khi đàm phán về hiệp định này, Việt Nam đã liên tục bác bỏ đề xuất liên quan đến những quy tắc đối với các tổng công ty và doanh nghiệp do nhà nước quản lý. Điều này nêu bật lên sự bất cân đối giữa các nền kinh tế trong nhóm TPP và làm suy yếu trọng tâm của hiệp định vốn đề cao sự cạnh tranh bình đẳng, môi trường làm việc an toàn, bảo vệ môi sinh và quyền con người.
Nhân quyền ở Việt Nam và TPP
Ngoài các thỏa thuận kinh tế thì Việt Nam còn đang vướng mắc một số chướng ngại khác liên quan đến vấn đề mang tính cơ bản và phổ quát, cụ thể là quyền con người và công đoàn độc lập. Liệu Hoa Kỳ có bỏ qua những chi tiết trên khi tiếp tục đàm phán để đưa Việt Nam vào TPP? Và liệu hiệp định này có thúc đẩy Việt Nam cải thiện tình trạng nhân quyền vốn đã bị nhiều nước chỉ trích trong gần nửa thể kỷ qua? Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry cũng tái khẳng định trong chuyến thăm Trung Quốc hồi cuối tuần qua rằng TPP nhắm đến nâng cao các tiêu chuẩn thương mại, tính minh bạch và trách nhiệm; đồng thời thiết lập các tiêu chuẩn cao đối với các vấn đề như môi trường, lao động, doanh nghiệp nhà nước, và sở hữu trí tuệ. Những điều kiện tương tự cũng đã từng được mang ra đàm phán khi Việt Nam ký hiệp định song phương với Hoa Kỳ năm 2000 và gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) năm 2007, nhưng cho đến nay thì hồ sơ nhân quyền và môi trường chính trị tại Việt Nam vẫn không có gì thay đổi.
Thậm chí, theo Tổ chức Theo dõi Nhân quyền và báo cáo thường niên của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thì môi trường làm việc của công nhân và số người bất đồng chính kiến với nhà nước bị bắt giam mỗi năm mỗi tồi tệ hơn. Trong khoảng thời gian đàm phán TPP với Hoa Kỳ, Việt Nam đã bắt và kết án hơn 150 nhân vật bất đồng chính kiến trong khi số người được trả tự do chỉ được thưa thớt trên đầu ngón tay. Trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ về Dân chủ, Nhân quyền và Lao động, ông Tom Malinowski, trong buổi Đối thoại Nhân quyền Việt–Mỹ tại Hà Nội đầu tháng Năm vừa qua cũng nhấn mạnh rằng vấn đề nhân quyền “sẽ có tác động rất lớn đối với tiến trình đàm phán TPP”. Cho đến nay, công đoàn độc lập – hệ thống bảo vệ công nhân mà chính giới cộng sản đã từng lên án thời thực dân – vẫn không thể hoạt động độc lập tại Việt Nam, ngoài Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam chiếm độc quyền lãnh đạo.
Minh bạch và lợi ích quốc gia
Ngoài hai trụ cột nhà nước pháp quyền [thượng tôn pháp luật] và xã hội dân sự, để phát triển xã hội công bằng thì Việt Nam cần có một nền kinh tế thị trường chuẩn mực. Hiện nay, khi Đảng Cộng sản Việt Nam đặt nền kinh tế doanh nghiệp nhà nước làm chủ đạo và độc quyền kiểm soát cả ngành tòa án lẫn chính trị thì sự minh bạch và công bằng rất khó tồn tại – nếu không muốn nói là không thể – để đảm bảo một nền kinh tế bền vững, chuẩn mực và mang tính cạnh tranh cao.
Kinh tế-thương mại có giúp chính trị và quốc phòng? Bài học quá khứ WTO phần nào cho thấy thương mại không giúp Việt Nam cải thiện môi trường lao động, chính trị và tình trạng nhân quyền. TPP có thể thúc đẩy thương mại Việt Nam nhưng sẽ không mang lại nhiều cải cách chính trị cơ bản – điều mà nhiều người dân Việt Nam đang mong đợi. Việc Việt Nam gia nhập TPP và hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế toàn cầu tất nhiên là sự lựa chọn đúng đắn. TPP sẽ giúp nền kinh tế Việt Nam giảm sự lệ thuộc quá nhiều vào nước láng giềng phương Bắc, mang lại cơ hội to lớn về kinh tế . Tuy nhiên, quá trình đàm phán và gia nhập cần phải có sự tham gia của toàn dân, và giới lãnh đạo cộng sản cần đặt lợi ích quốc gia lên hàng đầu. Hiện trạng một đảng độc quyền chính trị chỉ chiếm khoảng 5% dân số nhân danh toàn dân để đàm phán những vấn đề hệ trọng của quốc gia rõ ràng là thiếu minh bạch và không chính trực. Hơn nữa, nếu nhu cầu về các quy định mới trong việc quản lý doanh nghiệp nhà nước, các quyền lao động và cơ chế phổ quát bảo vệ công dân của mình đều bị giới lãnh đạo cộng sản gạt sang một bên thì ai sẽ là người được hưởng lợi nhiều nhất từ TPP? Nhiều người cho rằng chủ đề nhân quyền mà phía Hoa Kỳ đặt ra nghiêng nặng về nghi thức ngoại giao, nhưng nếu giới lãnh đạo cộng sản quan tâm và đặt nặng lợi ích quốc gia và quyền của người dân Việt Nam thì chủ đề này ngay từ đầu đã không cần mang ra bàn đàm phán. Thiết lập nền tảng hệ thống chính trị minh bạch để có một chính quyền đại diện cho người dân một cách chính danh và đặt nặng lợi ích quốc gia mới có thể tạo dựng một nền kinh tế khả tin và bền vững. Đó cuối cùng cũng là các tiêu chuẩn mà TPP đang hướng đến trong cách tiếp cận thương mại, phát triển và đầu tư trong nền kinh tế toàn cầu. Bài viết phản ánh quan điểm và văn phong riêng của các tác giả, hiện đang sống tại Canada.
us.navy.com 
us.navy.com 
Có hay không một cuộc chiến Biển Đông?
Thượng nghị sĩ Mỹ John McCain sau một cuộc họp tại Thượng viện.
Tàu USS Fort Worth (LCS-3) trên đường tới dự triển lãm hải quân IMDEX Asia tại căn cứ Changi, Singapore, 18/05/2015REUTERS/Edgar Su
Phi cơ trinh sát không người lái MQ-8B Fire Scout trên chiến hạm USS Fort Worth.@navymil
0 nhận xét:
Đăng nhận xét