Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (13) : Óc thực tế giúp người Việt thành công xứ người ?

Bài của Hiệu Minh trên VNN.

---
03/05/2015 02:00 GMT+7

Óc thực tế giúp người Việt thành công xứ người ?

Tôi rất thích đầu óc thực tế của anh. Có lẽ, người Việt, bằng đầu óc thực tế như thế mà đã dần dần thành công, và trụ lại được ở xứ người.

Nhớ ngày 30-4-1975, sáng sớm tôi đang ngủ vùi trong ký túc xá sinh viên Żwirki i Wigury ở Warsaw, bỗng bạn bè Ba Lan và các nước kéo đến đập cửa ầm ầm, hòa bình cho Việt Nam rồi. Chúng tôi ôm nhau trong nước mắt. Trong niềm vui vô bờ đó, có lẽ chưa ai hình dung được con đường hòa giải sau chiến tranh còn phải đi tiếp.

Kể từ ngày ấy, một đứa trẻ sinh ra, nay đã ở tuổi "tứ thập nhi bất hoặc – tuổi 40 hiểu mọi sự lý trong thiên hạ", phân biệt được phải trái, hiểu được ai là người tốt hay xấu, biết việc nên làm hay không.

Đầu óc, thực tế, người Việt, thành công, xứ người, Hiệu Minh, Lê Vũ, Nguyễn Thái Bình

Anh Lê Vũ và chị Hoàng Thanh Hà. Ảnh: Hiệu Minh

Năm nay kỷ niệm 30/4 có ý nghĩa đặc biệt. 40 năm tròn, những thành quả kinh tế, GDP tăng ổn định và hướng đi hội nhập là rất rõ ràng. Nhưng nỗi lo cho một đất nước phát triển, kinh tế- văn hóa- xã hội cần chấn hưng để đi lên cũng lại rất ngổn ngang.

Mấy tháng trước, nhà tôi tiếp anh Lê Vũ, phu quân của chị Hoàng Thanh Hà, người “trong mộng một thời” của anh Nguyễn Thái Bình. Anh kể vui, 07 tuổi theo cha mẹ di cư vào Nam. Năm 1975, VNCH thua trận, số phận lênh đênh đưa anh sang Mỹ. Trước đó, hai người cưới nhau được đúng một tuần trước ngày 30/4, ngày mà chiếc xe tăng 390 húc đổ cổng dinh Độc Lâp.

Anh trai của anh Lê Vũ là tướng Lê Anh Khoa từng tử thủ trước khi Sài Gòn sụp đổ. Ba của chị Thanh Hà từng là nghị sỹ của quốc hội thời VNCH.

Cả hai gia đình ra khỏi Việt Nam với hai bàn tay trắng. Anh chị thỉnh thoảng trở lại thăm đất nước, về thăm phố cũ, nhà xưa, dù nay đã có người khác ở. Giờ đây, Sài Gòn xưa của anh chị, t/p Hồ Chí Minh hôm nay, có nhiều đổi thay quá. Và như một lẽ thường tình, cây có cội nước có nguồn, anh chị vẫn thường xuyên về Việt Nam, giúp đỡ bà con thân thuộc bằng khả năng của mình.

Từng là giám đốc bưu điện Sài Gòn trước đây, rất thạo về công nghệ thông tin, anh Lê Vũ từng giúp Tổng cục Bưu Điện (TCBĐ - Bộ Thông tin & Truyền thông bây giờ) về những xu hướng công nghệ mới, gặp Thứ trưởng Mai Liêm Trực bàn về chính sách mở cửa internet.

Cổng internet đầu tiên 24/7 mở với thế giới của Ngân hàng Thế giới (WB) cũng do anh Lê Vũ chỉ đạo tôi lắp đặt, mất rất nhiều công sức làm việc với anh Lê Nam Thắng ở bên VTI để kết nối qua bao cổng tại nhiều quốc gia trước khi đến Hoa Kỳ. Sau này WB có dự án đào tạo từ xa, chính anh tác động giúp tiền bạc hàng triệu đô la cho trung tâm Thông tin tại Hà Nội và Sài Gòn. Hiện hai trung tâm vẫn đang hoạt động.

Anh chị Lê Vũ - Thanh Hà và cộng đồng người Việt bên Mỹ. Ảnh: Hiệu Minh

Hồi đó (1998) anh Triệu bên Tổng cục Bưu điện nhờ anh Lê Vũ giúp cho cô gái rượu sang Mỹ du học từ lớp 11 trước khi vào đại học. Với tư cách công dân Mỹ, anh chị Lê Vũ đã bảo lãnh, dù chẳng quen thân gia đình anh Triệu. Anh bảo, trông cháu gái thông minh, nhanh nhẹn, thế nào cũng nên người.

Hồi mới sang, chân ướt chân ráo, anh chị lo cho cháu cả năm trời. Khi cháu vào đại học mới thôi. Tôi sang Mỹ cũng do anh Lê Vũ giúp, từ đường đi nước bước. Thời gian 11 năm công tác bên Mỹ, nếu tôi có đôi chút thành đạt xứ người là do anh thân tình chỉ bảo. Có lần tôi định về Việt Nam, anh cười, thời toàn cầu hóa rồi, cứ đi xa sẽ học được nhiều.

Anh tâm sự, khi chưa làm được việc lớn, hãy làm những việc nhỏ trước. Tôi rất thích đầu óc thực tế của anh. Có lẽ, người Việt, bằng đầu óc thực tế như thế mà đã dần dần thành công, và trụ lại được ở xứ người. Nhưng đôi khi nỗi nhớ nước, hiện tình đất nước có gì đó khiến lòng những người Việt như anh Lê Vũ day dứt.

Điều anh Lê Vũ băn khoăn là khi nhìn vào thế hệ người Việt thứ 02, thứ 03 sống ở nước ngoài, lớn lên nói tiếng Mỹ hoàn toàn, và dường như không biết nói tiếng Việt. Thế hệ đó và những thế hệ sau có tri thức toàn cầu, có trình độ và tầm nhìn liệu sẽ giúp đất nước Việt Nam, giúp quê hướng xứ sở của họ nếu họ còn cảm thấy mảnh đất này luôn gắn bó.

Nếu họ coi Việt Nam là một đất nước nào đó xa xôi như Senagal, Algeria hay Đông Timor như bất kỳ đứa trẻ nào bên Mỹ thì chẳng có lý do để các cháu quay về nơi cha mẹ, ông bà, từng sinh ra và lớn lên.

Thấy gia đình tôi hay đưa các cháu về hè tại Việt Nam, anh chị vui lắm. Anh bảo, đó là cầu nối tương lai của các cháu, dù không hề đơn giản khi bay qua nửa bán cầu về thăm bà ốm trước khi mất, bởi phải sắp xếp từ chuyện học hành của các cháu, đến công việc của bố mẹ và cả kinh tế cũng khá nặng bởi giá vé đâu có rẻ.

Nhớ chuyên vui về họa sỹ Picasso và bức tranh có con chim trong bể nước và con cá trong lồng. Có người hỏi tại sao ngược đời như thế, ông bảo, trong sự hòa hợp, tất cả đều có thể xảy ra.

Khi nghĩ về ngày 30-4, nếu ai còn day dứt, băn khoăn, hãy bắt đầu như anh Lê Vũ đã làm.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh từng giảng ở World Bank rằng, hôm qua không thể thay đổi, ngày mai chưa biết thế nào, nhưng hãy sống thật tốt đẹp cho ngày hôm nay.

Không làm được điều đơn giản đó, thì dù ở tuổi 40 hay cao hơn, cũng chỉ là đứa trẻ lơ mơ về khái niệm "tứ thập nhi bất hoặc”, không biết việc gì cần làm, lúng túng tới mức không phân biệt nổi phải trái, mà người xưa từng nói đến từ mấy ngàn năm trước.

Hiệu Minh

---

Bổ sung 1 (3/5/2015): Bản trên blog Hiệu Minh

"

Lan man về hòa giải tháng 4

Anh Lê Anh Vũ và chị Hoàng Thanh Hà. Ảnh: HM

Nhớ ngày 30-4-1975, sáng sớm tôi đang ngủ vùi trong ký túc xá sinh viên Żwirki i Wigury

ở Warsaw, bỗng bạn bè Ba Lan và các nước kéo đến đập cửa ầm ầm, hòa bình cho Việt Nam rồi. Chúng tôi ôm nhau trong nước mắt. Trong niềm vui vô bờ đó, không một ai nghĩ rằng phải hòa giải sau chiến tranh và tới 4 thập kỷ vẫn chưa xong.

Kể từ ngày ấy, một đứa trẻ sinh ra, nay đã ở tuổi “Tứ thập nhi bất hoặc – tuổi 40 hiểu mọi sự lý trong thiên hạ”, phân biệt được phải trái, hiểu được ai là người tốt hay xấu, biết việc nên làm hay không.

Kỷ niệm 30-4 năm nay có ý nghĩa đặc biệt, đâu đó lại nói về hòa giải. Hòa giải chi mà dài dằng dặc, 40 năm vẫn còn tiếp tục, dường như đất nước này chưa đến tuổi “tứ thập”.

Mấy tháng trước, nhà tôi tiếp anh Lê Vũ, phu quân của chị Hoàng Thanh Hà cũng là người du học cùng anh Nguyễn Thái Bình. Anh kể vui, 7 tuổi theo cha mẹ di cư vào Nam. Năm 1975, cộng sản đuổi chí chết, chạy tuốt chạy sang Mỹ. Hai người cưới nhau một tuần trước 30-4, di tản 2 ngày trước khi xe tăng húc đổ cổng dinh Độc Lâp.

Tôi đùa, nếu cộng sản xây dựng thành công CNXH tại Hoa Kỳ, anh định chạy đi đâu. Anh cười, chỉ còn cách chào đón và hòa nhập. Chả lẽ sang châu Nam Cực.

Anh trai của anh Vũ là tướng Lê Nguyên Khang từng chỉ huy QLVNCH và Lê Anh Tuấn đã tử thủ khi Sài Gòn sụp đổ. Ông tự sát và có phố mang tên ông trong Eden Center, trung tâm buôn bán của người Việt ở Virginia. Ba của chị Thanh Hà là nghị sỹ quốc hội Sài Gòn.

Cả hai gia đình ra khỏi Việt Nam với hai bàn tay trắng. Anh chị thỉnh thoảng về thăm phố cũ, nhà xưa, nay đã có người khác ở. Không phải vì thế mà anh chị thù hận với những gì đã xảy ra.

Khi embargo (1994) được bỏ, anh chị thường xuyên về Việt Nam, giúp đỡ bà con thân thuộc bằng khả năng của mình.

Từng là giám đốc bưu điện SG, rất thạo về CNTT, anh Lê Vũ từng giúp Tổng cục Bưu Điện (TCBĐ – Bộ 4T bây giờ) về những xu hướng công nghệ mới, gặp Thứ trưởng Mai Liêm Trực bàn về chính sách mở cửa internet.

Cổng internet đầu tiên 24/7 mở với thế giới của Ngân hàng Thế giới (WB) cũng do anh Lê Vũ chỉ đạo tôi lắp đặt. Chúng tôi mất rất nhiều công sức làm việc với anh Lê Nam Thắng ở bên VTI để kết nối qua nhiều cổng tại nhiều quốc gia trước khi đến Hoa Kỳ.

Sau này WB có dự án đào tạo từ xa, mạng toàn cầu chia sẻ tri thức (GDLN), anh Lê Vũ tác động lên ban lãnh đạo WB giúp hàng triệu đô la cho Trung tâm Thông tin tại Hà Nội và Sài Gòn. Anh vài lần gặp gỡ với ông Nguyễn Thiện Nhân khi đó còn là PCT UBND Tp HCMC để bàn về những xu hướng công nghệ IT trong tương lai, nhất là GDLN.

Anh chị và bà con tại Washington DC. Ảnh: HM

Hồi đó (1998), anh Triệu bên TCBĐ nhờ anh Vũ giúp cho cô gái rượu sang Mỹ du học từ lớp 11 trước khi vào đại học. Với tư cách công dân Mỹ, anh chị bảo lãnh, dù chẳng quen thân gia đình anh Triệu. Anh bảo, trông cháu gái thông minh, nhanh nhẹn, thế nào cũng nên người.

Hồi mới sang, chân ướt chân ráo, anh chị lo cho cháu cả năm trời. Khi cháu vào đại học mới thôi. Sang DC công tác, tôi cũng gặp cháu vài lần. Sau này anh Triệu mất do bạo bệnh, cháu đi phương trời nào cũng không rõ.

Tôi sang Mỹ cũng do anh Vũ giúp, từ đường đi nước bước. Thời gian 11 năm công tác bên Mỹ có đôi chút thành đạt xứ người là do anh thân tình chỉ bảo. Có lần tôi định về VN, anh cười, thời toàn cầu hóa rồi, cứ đi xa sẽ học được nhiều.

Anh tâm sự, khi chưa làm được việc lớn, hãy làm những việc nhỏ trước. Kêu gọi hòa giải nhưng chẳng chìa tay thì hòa giải nỗi gì. Tôi rất thích tính thực tế của anh.

Hỏi anh, khi nào đất nước mình hòa giải xong. Câu hỏi khó nhỉ. Cũng tùy người, tùy việc cụ thể.

Đối với người này coi như đã xong. Nhưng với người kia, từng chịu bom đạn mất mát trong chiến tranh, từng bị giam cầm, tra tấn ở nhà tù Côn Đảo, từng lên thuyền ra biển tìm bến bờ tự do… ở cả hai phía, thì có lẽ phải đợi họ ra đi. Vết hằn của cuộc chiến không dễ ai quên. Hòa giải rất khó với thế hệ này.

Điều anh Lê Vũ băn khoăn, thế hệ thứ 2, thứ 3 sống ở nước ngoài, nếu không còn nhớ về cội nguồn, thì sau đó mọi sự hòa giải sẽ thất bại. Thế hệ sau có tri thức toàn cầu, có trình độ và tầm nhìn sẽ giúp đất nước nếu họ còn cảm thấy mảnh đất này còn gắn bó. Nếu họ coi Việt Nam là một đất nước nào đó xa xôi như Senagal, Algeria hay Đông Timor như bất kỳ đứa trẻ nào bên Mỹ thì chẳng có lý do để các cháu quay về nơi cha mẹ, ông bà, từng sinh ra và lớn lên.

Thấy nhà này hay đưa các cháu về hè tại Việt Nam, anh chị vui lắm. Anh bảo, đó là cầu nối tương lai, dù không hề đơn giản khi bay qua nửa bán cầu về thăm bà ốm trước khi mất, bởi phải sắp xếp từ chuyện học hành của các cháu, đến công việc của bố mẹ và kể cả kinh tế cũng khá nặng bởi giá vé đâu có rẻ.

Nhớ chuyên vui về họa sỹ Picasso và bức tranh “Hòa giải” có con chim trong bể nước và con cá trong lồng. Có người hỏi tại sao ngược đời như thế, ông bảo, trong sự hòa giải, tất cả đều có thể xảy ra.

Dinh Độc Lập. Ảnh: HM

Khi bàn về 30-4, nếu ai chưa hiểu hòa giải ra sao, hãy bắt đầu như anh Lê Vũ đã làm. Hãy thử suy ngẫm như Picasso cho chim chui vào chậu cá cảnh và cá bay nhảy trong lồng chim, xem có chết đuối hay bị ngạt hay không.

Thiền sư Thích Nhất Hạnh từng giảng ở World Bank rằng, hôm qua không thể thay đổi, ngày mai chưa biết thế nào, hãy sống thật tốt đẹp cho ngày hôm nay.

Không làm được điều đơn giản đó, thì dù ở tuổi 40 hay cao hơn, cũng chỉ là đứa trẻ lơ mơ về “Tứ thập nhi bất hoặc”, không biết việc gì cần làm, lúng túng tới mức không phân biệt nổi phải trái, ai là thù, ai là bạn, mà người xưa từng nói đến từ mấy ngàn năm trước

HM. Một ngày tháng 4-2015.

PS. Đang chuẩn bị post bài này thấy Thủ tướng đang phát biểu “Mỗi người chúng ta hãy nêu cao tinh thần dân tộc, lòng yêu nước thương nòi… không phân biệt quá khứ, vượt lên trên những khác biệt, cùng nhau chân thành hòa hợp dân tộc… tất cả vì một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ, giàu mạnh…”

Bài đăng trên VNN

"
http://hieuminh.org/2015/04/30/lan-man-ve-hoa-giai-thang-4/

---

Những entry liên quan đã đi trên blog này:

- Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (13) : Óc thực tế giúp người Việt thành công xứ người ?

- Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (12) : một bác sĩ nói về thơ tiếng Việt hải ngoại 40 năm

- Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (11) : một người lính VNDCCH tâm sự

- Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (10) : một phân tích diễn văn

- Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (9) : Diễn văn của Thủ tướng

- Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (8) : một chú bé ở Thanh Hóa hồi tưởng

- Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (7) : phim ảnh làm dối, voi giấy trên xe rác ?

- Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (6) : một thống kê

- Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (5) : Đại tướng Lê Đức Anh

- Cuộc chiến 1954 - 1975 nhìn lại, từ nhiều phía (4) : Ý kiến Bùi Tín